Odpowiedzialność jako odpowiedź na wartości

Abstract

Celem niniejszego artykułu jest ukazanie pojęcia „odpowiedzialność” w jego interdyscyplinarnym znaczeniu, a również w ujęciu filozoficznym oraz językowym. Drugim istotnym celem pracy jest podkreślenie istoty odpowiedzialności w życiu ludzkim i uwidocznienie, że jest ona kluczowym elementem do wypełniania wartości oraz odnalezienia sensu własnego istnienia. W pracy również została zawarta historyczna transformacja znaczeniowa pojęcia od starożytności do czasów współczesnych. Do napisania artykułu autorowi posłużyła analiza artykułów naukowych o charakterze filozoficznym i językowym, słowniki pojęciowe, encykliki papieskie oraz książka autorstwa Victora Frankla – Człowiek w poszukiwaniu sensu. Autor posłużył się też etymologią słowa pochodzącą z prawa rzymskiego, co stanowi punkt wyjściowy do dalszych rozważań i transformacji znaczenia słowa na przestrzeni epok. W starożytności przede wszystkim odnosiło się do sfery sądowniczo-prawnej, w chrześcijaństwie rolę zaczęła odgrywać wolna wola i sprawowanie woli boskiej, w oświeceniu nastąpiło rozgraniczenie między porządek, a wolę, co stanowi fundament rozważań dwudziestowiecznych filozofów przede wszystkim w sferze moralności i etyki. Swoje wnioski autor konfrontuje z dziełem autorstwa Victora Frankla przedstawiającego istotę odpowiedzialności w warunkach obozu koncentracyjnego. Artykuł uwidacznia trudność w jednoznacznym zdefiniowaniu pojęcia „odpowiedzialność”, co może posłużyć do dalszych badań językoznawczych, literackich dotyczących tego pojęcia.

Keywords

• odpowiedzialność
• obowiązek
• powołanie
• odpowiadanie
• filozofia
• zobowiązanie
• respondere
• responsum
• imputare
• sens