Friedricha Schleiermachera myślenie o wychowaniu jako dialogu pokoleń

Abstract

Początki myślenia dialogicznego sięgają starożytnej Grecji, kiedy to tacy wielcy myśliciele, jak Sokrates i Platon, włączyli na pozór zwykłą rozmowę (gr. dia-logos) do kanonu metod dochodzenia do prawdy. Do tak powstałego paradygmatu filozofowania w czasach nowożytnych nawiązał niemiecki teolog, filozof i pedagog Friedrich Daniel Ernst Schleiermacher (1768–1834). Dialogiczny charakter jego myślenia nie wyraża się już jednak w pisaniu prac w konwencji dialogów, rozmów na zadany temat pomiędzy rzeczywistymi czy wymyślonymi bohaterami. Termin «dialog» odnosi się u niego raczej do samego myślenia i jego struktury. Patrząc od wewnątrz, tworzy je oscylacja między językiem a myślą, od zewnątrz natomiast – ruch poznawczy polegający na przechodzeniu od „transcendentnej podstawy” do wiedzy podmiotowej.