مطالعات قرآن و حدیث (Sep 2019)
مبانی تعامل مردم و حکومت از منظر تفسیر المیزان
Abstract
تحول علوم انسانی از طریق جنبش نرمافزاری و نظریهپردازی، ضرورتی است که در سالهای اخیر مورد توجه قرار گرفته است. لازمه این تحول، رجوع به منابع اصیل و ارزشمند قرآن و حدیث می‌باشد چرا که بر اساس کلام معصوم و آیات متعددی از قرآن کریم، اصول و مبانی کلیه علوم از قرآن کریم قابل برداشت است. استفاده روشمند و اصولی از قرآن کریم برای نظریهپردازی در علوم انسانی نیز مسئله مهم دیگری است که باید به آن توجه ویژهای شود تا پژوهشگر در ورطه هولناک تفسیر به رأی و التقاط غوطه‌ور نشده و نظریهای به‌واقع برآمده از قرآن تدوین کند. هدف این مقاله کشف مبانی اسلامی تعامل مردم و حکومت است که با رویکرد کیفی و بر اساس روش دلالت‌پژوهشی در تفسیر شریف المیزان و تدبر مسئله‌محور در آیات قرآن کریم، از دل 272 آیه و 73 مضمون برآمده از آنها، مبانی دهگانه تعامل مردم و حکومت مفهوم‌پردازی شد. این مفاهیم عبارتند از: توحید محوری در تعاملات، ربوبیت در امتداد حاکمیت مطلق خدا و اطاعت از فرامین خدا و ولی خدا، معادمحوری در تعاملات، باور به حضور در محضر الهی، باور به تقدم جامعه بر فرد، تلازم حق و تکلیف، حقگرایی به جای کثرتگرایی، حاکمیت عقل بر احساسات، آزادی در محدوده اصول، برادری و اصلاح.
Keywords
