Ból psychiczny a występowanie myśli i tendencji samobójczych

Abstract

W artykule omówiono ujęcia bólu psychicznego i jego przyczyny oraz sposoby pomiaru tej zmiennej. Szczególną uwagę zwrócono na koncepcję Edwina Shneidmana. Według niej ból psychiczny – wraz z poznawczym zawężeniem, w którym śmierć jawi się jako jedyny sposób na przerwanie cierpienia – to podstawowe źródło myśli i zachowań samobójczych. Zgodnie z ujęciem Shneidmana źródło bólu tkwi we frustracji ważnych potrzeb. Bez ich zaspokojenia człowiek nie jest w stanie funkcjonować. W tekście wymieniono najpopularniejsze narzędzia do badania bólu psychicznego i dokonano przeglądu prac wskazujących na jego związki z myślami i zachowaniami samobójczymi. W badaniach wykazano, że najważniejsze czynniki zaangażowane w podejmowanie zachowań samobójczych, tj. poczucie beznadziejności, depresja i ból psychiczny, są ze sobą silnie skorelowane, ale jednocześnie zachowują odrębność. Okazało się również, iż ból psychiczny odgrywa przyczynową rolę w powstawaniu skłonności samobójczych, a zmiana w myślach samobójczych jest wyznaczana przez zmiany poziomu bólu psychicznego. W artykule zawarto też postulaty dotyczące dalszych kierunków badań nad bólem psychicznym. Zwrócono uwagę, że rozważania nad nim przypadają na ostatnią dekadę, są więc czymś nowym. Wskazane jest prowadzenie badań nad związkami bólu psychicznego z innymi niż tendencje samobójcze zachowaniami autodestrukcyjnymi, np. z nadużywaniem substancji psychoaktywnych, oraz nad czynnikami chroniącymi przed cierpieniem z powodu tego bólu. Warte poznania wydają się ponadto relacje między odczuwaniem bólu fizycznego i psychicznego a tendencjami suicydalnymi.

Keywords

• ból psychiczny
• myśli samobójcze
• zachowania samobójcze
• narzędzia pomiaru
• korelaty bólu psychicznego