جغرافیا و مخاطرات محیطی (Oct 2021)
شناسایی و پهنه‌بندی مناطق مستعد زمین‌لغزش با استفاده از روش شیءگرا و تحلیل شبکه (ANP) (مطالعه موردی: حوضه آبریز شاهرودچایی شهرستان خلخال)
Abstract
حرکتهای دامنه‌ای به‌ویژه زمین‌لغزش در زمره پرخطرترین و زیان‌بارترین مخاطرات محیطی است که در دهه‌های اخیر شتاب فزاینده‌ای یافته است. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی میزان کارایی تکنیک پردازش شیءگرای تصاویر ماهواره‌ای سنتینل 2A در شناسایی، آشکارسازی و پهنه‌بندی خطر وقوع زمین‌لغزش‌ها در حوضه آبریز شاهرودچایی شهرستان خلخال صورت گرفت. به همین دلیل ابتدا با استفاده از پردازش شیءگرا زمین‌لغزش‌های رخ‌داده در منطقه شناسایی گردیدند و سپس با استفاده از روش تحلیل شبکه (ANP) منطقه موردمطالعه از نظر خطر وقوع زمین‌لغزش پهنه‌بندی گردید. جهت استخراج زمین‌لغزش‌ها از لایه ارتفاع، شیب، جهت جریان، شاخص پوشش گیاهی و تصویر سنتینل 2A استفاده گردید؛ با بررسی‌های میدانی صورت گرفته مشخص گردید که زمین‌لغزش‌های موجود (81 زمین‌لغزش) در منطقه با دقت 94 درصد و ضریب کاپای 91 درصد با روش شیءگرا شناسایی و استخراج گردیده‌اند؛ و این نشان‌دهنده‌ی توانایی بالای پردازش شیءگرا در شناسایی مناطق مستعد زمین‌لغزش می‌باشد. در ادامه با استفاده از روش تحلیل شبکه و به‌کارگیری 11 پارامتر ارتفاع، شیب زمین، جهت شیب، کاربری زمین، زمین‌شناسی، شاخص طول شیب (LS)، شاخص رطوبت توپوگرافیک (TWI)، شاخص قدرت آبراهه (SPI)، فاصله از گسل، فاصله از جاده و فاصله از آبراهه، پهنه‌بندی منطقه مورد مطالعه از نظر خطر وقوع زمین‌لغزش انجام گرفت که با توجه به نتایج بدست آمده 13/39 درصد از اراضی محدوده مورد مطالعه از پتانسیل بسیار بالایی برای وقوع زمین‌لغزش برخوردار می‌باشند. همچنین، درصد قابل‌توجهی از زمین‌لغزش‌ها در طبقه با حساسیت زیاد تعداد 50 زمین‌لغزش (72/61) قرار دارند. لذا می‌توان گفت دقت مدل بکار رفته در پهنه‌بندی حساسیت وقوع زمین‌لغزش قابل‌قبول است.
Keywords
