Kocatepe İslami İlimler Dergisi (Dec 2024)
Özgüven ve Tanrı Algısının Dini Başa Çıkma Tarzına Etkisi (Yapısal Eşitlik Modellemesi)
Abstract
Stresin etkilerini azaltmak için yapılan girişimler “Başa Çıkma” olarak isimlendirilmektedir. Farmakoterapi ve psikoterapiden öte kişinin kendi potansiyelini kullanarak stresten kurtulması riski olmayan bir çözüm yoludur. Bireyin stresten kurtulma mücadelesini dinî inancına göre şekillendirmesi Kenneth Pargament tarafından “Dinî Başa Çıkma” olarak adlandırılmıştır. Dinî başa çıkma kişinin dinî ve manevi yönünden güç almasını içeren “Olumlu Dinî Başa Çıkma”, dinî ve manevi ögeleri olumsuz kullanmayı içeren “Olumsuz Dinî Başa Çıkma” olarak ikiye ayrılmaktadır. Bu çalışmanın amacı ise literatürde eksikliği fark edilen, bireyin stres ile başa çıkabileceğine dair kendine olan inancını belirten özgüven düzeyi ile kişinin sevgi yönelimli ya da korku yönelimli Tanrı algısına sahip oluşunun dinî başa çıkma tarzlarına etkisini incelemektir. Hitit Üniversitesi merkez yerleşkesinde eğitim gören 363 son sınıf öğrenci üzerinde anket uygulaması yapılmıştır. Ölçme aracı olarak Akın (2007) tarafından uyarlaması yapılan “Öz-Güven Ölçeği”, Güler (1997) tarafından geliştirilen “Tanrı Algısı Ölçeği” ile Ekşi ve Sayın (2016) tarafından Türkçeye uyarlanan “Dinî Başa Çıkma Ölçeği” kullanılmıştır. İstatistik analizlerden ise “Yapısal Eşitlik Modellemesi” ve “Yol Analizi” uygulanmıştır. Sonuç olarak genel Tanrı algısı olumlu dinî başa çıkma üzerinde pozitif yönde etki ederken olumsuz dinî başa çıkma üzerinde negatif yönde etkili olmuştur. Özgüvenin olumlu dinî başa çıkma üzerinde pozitif etkisi bulunurken olumsuz dinî başa çıkma üzerinde anlamlı bir etkisi olmamıştır. Sevgi yönelimli Tanrı algısı; olumlu dinî başa çıkmaya anlamlı düzeyde güçlü ve pozitif etkide bulunurken olumsuz dinî başa çıkmaya anlamlı etkide bulunmamaktadır. Korku yönelimli Tanrı algısı; olumlu dinî başa çıkmaya orta düzey pozitif etkide bulunurken olumsuz dinî başa çıkmaya da orta düzey negatif etkide bulunmaktadır. Bu sonuçlar ise cezalandıran, korku kaynağı Tanrı algısına sahip bireylerin olumsuz dinî başa çıkma stratejilerinden uzaklaştıklarını ve daha fazla din ve maneviyattan güç aldıklarını göstermektedir.
Keywords
