مدیریت اسلامی (Oct 2021)
تحلیل محتوای کیفی حکمتهای امیرالمومنین علی(علیه‌السلام) در نهج‌البلاغه از منظر مدیریت دانایی
Abstract
با بررسی کتب دینی به جرأت می‌توان اذعان نمود که دین اسلام برای تفکر، دانش، معرفت و آگاهی ارزش بسیار زیادی قائل است. این در حالی است که در عصرحاضر، دانش به‌عنوان سرمایهای کلیدی در توسعه و رقابتپذیری مطرح شده است و مدیریت دانش به‌عنوان راهکاری نوین و ضروری جهت افزایش بهره‌وری معرفی شده است. اما این مفهوم به‌ظاهر جدید مدیریتی، 1400 سال پیش در قرآن و سایر کتب دینی مطرح‌شده و توسط نبی‌اکرم و ائمه اطهار به صراحت مورد اشاره قرار گرفته است. با اندک جستجو در ادبیات پژوهش حوزهی «مدیریت دانش» روشن می شود؛ این مفهوم برخاسته از «تجارب و مطالعات کسب وکار» بوده و مملو از مفاهیم، مدل‌ها، راهکارها، روشهای متنوع با هدف پیادهسازی اثربخش مدیریت دانش می‌‌باشد. اما با وجود کثرت اشارات تصریحی و تلویحی به دانش و حکمت در متون دینی مسلمانان، تاکنون این متون از منظر شناسایی سازه‌های مرتبط با مدیریت دانش مورد تحلیل قرار نگرفته است. لذا در این پژوهش با هدف «شناسایی مؤلفه‌های مدیریت دانش» و توسعه «چارچوب مدیریت دانش منتج از متون اسلامی» از تحلیل حکمتهای گهربار مولای متقیان در نهج‌البلاغه با روش نظریه داده بنیاد استفاده شده است. مؤلفه‌های اصلی شناسایی‌شده منتج از این فرآیند به شش دسته‌ی کلی طبقهبندی شده‌اند: «شرایط علّی»، «پدیده مدیریت دانش از دیدگاه اسلام»، «شرایط زمینه‌ای تسهیل‌کننده مدیریت دانش اسلامی»، «عوامل مداخله‌گر فرآیند مدیریت دانش اسلامی»، «راهبردها و به روشهای توصیه‌شده جهت مدیریت دانش اسلامی» و «پیامدهای فردی و اجتماعی منتج از پیادهسازی مدیریت دانش اسلامی». در مرحله‌ی بعد، با استفاده از محاسبه‌ی ضریب همبستگی مؤلفه‌ها و زیرمؤلفهها «چارچوب مفهومی مدیریت دانش اسلامی» توسعه یافته است.
