Akademik İncelemeler Dergisi (Oct 2019)
CİZVİT TARİKATININ LİSELERDE VERDİĞİ EĞİTİM VE BUNA KARŞI OLUŞAN TEPKİLER: AVUSTURYA ÖRNEĞİ
Abstract
1534yılında Ignacio de Loyala (Ignaz von Loyola) tarafından kurulan, aslında Kudüsmerkezli bir tarikat olması düşünülürken fiziki ve siyasi şartların elvermemesi nedeniyle Avrupa’da yayılan ve faaliyet alanlarını genelliklemisyonerlik ve eğitim kurumları üzerinde yoğunlaştıran Cizvit Hristiyantarikatı, kısaca “SJ” (Societas Jesu- İsa’nın topluluğu) olarakisimlendirilmiştir. Ancak bu kısaltma halk arasında “Schlaue Jungs” (AkıllıAdamlar) şeklinde telaffuz edilmiştir. Zira söz konusu tarikat üyeleriningeneli Din Bilimlerinin yanı sıra ikinci bir alanda da eğitimlerinitamamlayarak söz sahibi olmuşlardır.1551yılından itibaren Avusturya’da da yayılmaya başlayan Cizvit tarikatı,kurdukları kolejler ve eğitim kurumları sayesinde oldukça popüler hale gelmişve birçok devlet adamı ve kralların çocuklarına öğretmenlik yaparak devletyönetiminde söz sahibi olmuşlardır. Ayrıca kendi mezunlarını devletin önemlipozisyonlarına yerleştirerek bürokrasiye de hâkim olan bu tarikat, sonraları güçzehirlenmesi yaşayarak Papa ve Avrupalı idarecilerle ters düşmüş ve 1773yılında tarikatın haklarına sınırlama getirilerek eğitim kurumlarına ve malvarlıklarına el konulmuştur. Bu nedenle bu tarikatın eğitim faaliyetleriniizlemek aynı zamanda Avrupa’nın siyasi ve dini tarihini daha yakından tanımakanlamına geleceğinden, çalışmada özellikle Habsburg imparatorluğunun merkeziAvusturya seçilmiştir. Ancak çalışmanın sınırlarını muhafaza edebilmek içinsadece Cizvitlerin lise eğitim sistemi üzerinde durulmuş ve bu eğitime karşıolan tepkiler aktarılmıştır. Söz konusu tepkiler de genellikle 18. ve 19.yüzyıllar arasında yazılan Almanca eserlerle ortaya konulmaya çalışılmış veçalışmanın zaman dilimi olarak da 16.ve 19. yüzyıllar arasında olması uygunbulunmuştur.
Keywords
