ارزیابی عملکرد اسانس و شاخص‌های اکولوژیکی در کشت مخلوط آویشن باغی (Thymus vulgaris L.) و سویا (Glycine max L.) با کاربرد قارچ میکوریز

Abstract

چکیدهمقدمه و هدف: با توجه به لزوم استفاده از سیستم‌های کشاورزی پایدار و وارد کردن گونه‌های جدید به‌منظور افزایش تنوع گونه‌ای، پژوهشی با هدف بررسی اثر کشت مخلوط آویشن (Thymus vulgaris L.) با سویا (Glycine max L.) با کاربرد کود زیستی بر محتوی و عملکرد اسانس آویشن و شاخص­های اکولوژیکی اجرا شد. مواد و روش­ها: آزمایش به صورت اسپلیت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 12 تیمار و 3 تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه در سال زراعی 1398 اجرا شد. فاکتور اصلی الگوهای مختلف کشت شامل کشت خالص آویشن، کشت خالص سویا، کشت مخلوط یک ردیف سویا+ یک ردیف آویشن (1:1) و دو ردیف سویا+ یک ردیف آویشن (2:1) بود. فاکتور دوم و سوم به‌ترتیب تلقیح و عدم تلقیح با میکوریز و برداشت (دو چین) بودند. یافته­ها: نتایج نشان داد، بیشترین عملکرد ماده خشک آویشن (5/634 گرم در متر مربع) در کشت خالص و چین اول بدست آمد. همچنین، بیشترین عملکرد اسانس آویشن (45/9 گرم در متر مربع) در چین اول و الگوی کشت مخلوط 1:1 بدست آمد. علاوه بر این، با تلقیح قارچ میکوریزا درصد و عملکرد اسانس آویشن بترتیب 86/30 و 95/11 درصد نسبت به عدم تلقیح افزایش یافت. بیشترین شاخص­های اکولوژیکی (نسبت معادل سطح زیر کشت و زمان، نسبت معادل سطح برداشت و کارایی استفاده از زمین) و شاخص­های اقتصادی (سودمندی کشت، سودمندی اقتصادی کشت مخلوط و شاخص بهره‌وری سیستم) در الگوی کشت 1:1 با کاربرد کود زیستی بدست آمد که بیانگر سودمند بودن این الگوی کشت از لحاظ اقتصادی نسبت به کشت خالص دو گیاه می­باشد. نتیجه‌گیری: به طور کلی، کشت مخلوط یک ردیف سویا+ یک ردیف آویشن همراه با کود زیستی می­تواند در افزایش درآمد اقتصادی و کارایی استفاده از زمین‌ به کشاورزان معرفی گردد.

Keywords

• واژه‌های کلیدی: الگوی کشت
• شاخص بهره‌وری سیستم
• عملکرد دانه
• کشاورزی پایدار
• کود زیستی