Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce (Jun 2016)
Wizerunek nauczyciela we współczesnym społeczeństwie polskim
Abstract
W artykule została podjęta analiza etiologii społecznego wizerunku nauczyciela w Polsce, a także – na podstawie istniejących na gruncie polskim badań – zaprezentowanie tego wizerunku. Jest to zatem próba odpowiedzi na pytanie: jak jest i skąd się to bierze w odniesieniu do postrzegania nauczyciela w społeczeństwie polskim. Tworzenie się wizerunku nauczyciela jest uwarunkowane wieloma czynnikami, stąd też refleksja nad tym procesem musi uwzględniać zmiany życia społecznego, kontekst społeczno-kulturowy, nowe oczekiwania wobec nauczyciela. Również badania tego procesu muszą być wieloaspektowe, co wymaga dłuższego horyzontu czasowego. Niniejszy artykuł stanowi teoretyczną podstawę do przeprowadzenia w przyszłości badań empirycznych. Jak bowiem wynika z przeanalizowanej literatury, istniejące badania w tym względzie są niepełne, częstokroć tylko sondażowe. Postrzeganie społeczne (wizerunek) nauczycieli jest związane z oczekiwaniami, jakie społeczeństwo formułuje wobec tej grupy zawodowej,a to z kolei ma związek z pojmowaniem roli i funkcji nauczyciela. Zagadnienia te wyznaczają strukturę artykułu: 1) Rola i zadania nauczycieli wczoraj i dziś; 2) Społeczne oczekiwania wobec nauczycieli; 3) Uwarunkowania społecznego wizerunku nauczyciela. Analiza literatury i istniejących badań pozwala zidentyfikować pewien dysonans między oczekiwaniami społecznymi wobec zawodu nauczyciela a możliwościami sprostania im. Ten dysonans jest uwarunkowany wieloaspektowo. Składają się na niego czynniki społeczne, organizacyjne i podmiotowe – związane z doborem kandydatów do zawodu nauczycielskiego, jakością ich kształcenia i (nie)możliwością sprostania wymogom roli ze względu na ich nieadekwatność do rzeczywistych (podmiotowych, organizacyjnych) możliwości sprostania im. Rozwiązaniem powyżej wspomnianego dysonansu między oczekiwaniami społecznymi wobec zawodu nauczyciela a możliwościami sprostania im wydaje się po pierwsze urealnienie, tj. w praktyce obniżenie poziomu oczekiwań społecznych wobec nauczyciela, po drugie – przedefiniowanie roli nauczyciela.
Keywords
