پهنه‌بندی گسترة خطر فرونشست زمین در دشت سراب، با بهره‌گیری از الگوریتم‌های تحلیل چند معیاره MARCOS و CODAS

Abstract

یکی از مخاطرات پیش روی دشت­های کشور، مخاطره فرونشست است که سبب بروز مشکلات و معضلات فراوان در زمین­های کشاورزی، جاده­ها، خطوط انتقال نیرو و انرژی می­گردد. دشت سراب نیز در طی سال­های اخیر با افت شدید سطح آب زیرزمینی مواجه بوده که این عامل سبب گردیده تا این منطقه در معرض وقوع مخاطره فرونشست قرار گیرد. هدف این پژوهش بررسی و تحلیل مهم‌ترین عوامل دخیل در ایجاد خطر فرونشست دشت سراب و مشخص کردن سطوح مستعد که احتمالاً در آینده درگیر فرونشست خواهند شد، با بهره‌گیری از الگوریتم­های چند معیاره MARCOS و CODAS است. با توجه به نتایج حاصل از پهنه­بندی خطر فرونشست؛ معیار­های عمق آب، کاربری اراضی و شیب؛ به ترتیب با ضریب وزنی 194/0، 171/0 و 159/0، مهم‌ترین عوامل دخیل در ایجاد خطر فرونشست محدوده مطالعاتی می­باشند. با توجه به خروجی حاصل از روش MARCOS، به ترتیب؛ 50/167 و 09/276 کیلومتر­مربع از مساحت دشت سراب و طبق نتایج حاصل از به‌کارگیری روش CODAS، 13/187 و 03/279 کیلومتر­مربع از مساحت محدوده، در طبقۀ پرخطر و بحرانی قرار دارد. به‌علاوه، نقشه مستخرج از الگوریتمMARCOS و CODAS با عمق سطح آب چاه­ها به ترتیب؛ دارای مقدار ضریب همبستگی 77/ و 81/0 می­باشند و بین خروجی هر دو روش با نقشه سطح آب همبستگی دیده می­شود. به نظر می­رسد، نتایج حاصل از مطالعه حاضر، می­تواند به مدیران سازمانی و برنامه­ریزان منابع اراضی و خاک، در زمینة حفاظت و مدیریت منابع آبی و مخاطرات طبیعی و جلوگیری از تخریب سرزمین کمک شایانی نماید.

Keywords

• فرونشست
• پهنه‌بندی
• دشت سراب
• الگوریتم‌های تحلیل چند معیاره