Journal of Agricultural Sciences (Aug 2007)
Irak’ta Yetiştirilen Bazı Ekmeklik Buğday Çeşitlerinde Kallus Oluşumu ve Bitki Rejenerasyonu
Abstract
Bu çalışmada, Irak florasında genetik materyal olarak ve yetiştiricilik açısından önem taşıyan ekmeklik buğday çeşitleri Temmuz 2, Irak, Eliz 66, İba 99 Musaddak, İba 99 Müseccel materyal olarak kullanılmıştır. Araştırmada, kullanılan çeşitlerde kallus ve rejenere bitkicik potansiyelinin in vitro koşullarında belirlenmesine çalışılmıştır. Kallus oluşumu için 8 ml/L 2,4-D içeren katı MS ortamı oranı ve bitki rejenerasyonu için 20 g/l sucroz ve 7 g/l agar içeren katı MS ortamı kullanılmıştır. Çalışmada, kallus oluşumu, kallus ağırlığı, rejenerasyon kapasitesi, kültür etkisi ve rejeneratif bitki sayısı parametreleri belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre; kallus oluşumu % 88.75 Eliz 66 – % 98.75 İba 99 Musaddak , kallus ağırlığı 0.7025 g Temmuz 2 7.2179 g Eliz 66 , rejenerasyon kapasitesi % 86.75 Eliz 66 – % 98.75 İba 99 Musaddak , kültür etkisi % 77.50 Eliz 66 – % 97.50 İba 99 Musaddak bitki sayısı ise de 3.500 İba 99 Musaddak – 16.26 Temmuz 2 arasında belirlenmiştir. Ayrıca, karakterler arasındaki ilişkiler incelendiğinde; kallus ağırlığının yüksek olması bitki sayısını arttırmıştır r = 0.674** . Artan kallus ağırlığı, rejenerasyon yeteneğinin yüksek olmasını r = 0.900** sağlamıştır. Irak’ta geliştirilip tescil edilen ve yaygın olarak yetiştirilen kuraklık, tuzluluk gibi bazı abiyotik stres faktörlerine dayanıklı / toleranslı bazı ekmeklik buğday çeşitlerinde kallus oluşumu ve rejenerasyon yetenekleri; bir başka deyişle bu çalışmada adı geçen buğday çeşitlerinin doğrudan gen aktarma yöntemlerinde kullanılabilme potansiyelleri belirlenmiş, bunlardan Irak çeşidinin bu tip çalışmalarda en uygun çeşit olduğu belirlenmiştir
