Jazda konna w historii Polski – wybrane momenty i refleksje

Abstract

Tło. Konnica była podstawową siłą zbrojną Polaków i ich legendarnych przodków od pradawnych czasów, zwłaszcza w historycznych formacjach. Funkcjonuje też jako element narodowej historii w kulturze w różnych jej obszarach. Problem. Jak ten fragment staropolskiej kultury militarnej przejawia się w kulturze wysokiej i kulturze masowej; w świecie filmu, w przestrzeni miejskiej, w obrazach i numizmatyce; a jak manifestuje się w obszarze kultywowanych dzisiaj sztuk walki? Metoda. Odpowiedzi zostaną sformułowane na podstawie analizy 30 wybranych dzieł sztuki, dóbr lub artefaktów kulturowych oraz zilustrowane na przykładach. Wśród przykładów znajdują się filmy polskiej kinematografii (Krzyżacy, Potop, Hubal i inne), seria pamiątkowych medali oraz obrazy wybitnych polskich malarzy, które zainspirowały autorów tych medali. Są to więc zarówno wielkie dzieła malarskie wybitnych twórców (Jan Matejko, Wojciech Kossak etc.), pomniki i obrazy filmowe, jak i małe formy graficzne (monety, medale). Wyniki i wnioski. Ta prapolska tradycja kultury militarnej przejawia się do dziś w kulturze wysokiej (malarstwo, literatura) i kulturze masowej (filmy, piosenki), w przestrzeni miejskiej (pomniki), w dziełach sztuki medalierskiej. Jest też kultywowana w uprawianej dzisiaj polskiej sztuce walki – w nauczaniu jednej ze szkół. Chodzi o szermierkę konną w Signum Polonicum.

Keywords

• historia Polski
• sztuka wojenna
• konnica
• wielkie bitwy
• film historyczny