Din Psikoloğunun Objektif ve Subjektif Dinî Gerçeklik Alanlarına Yaklaşırken Bilimsel Objektiflik Adına Dikkat Etmesi Gereken Bazı Kriterler

Abstract

Felsefe çatısı altında uzun yıllar varlığını sürdüren psikoloji, 1879’da Wundt’un ilk psikoloji laboratuvarını kurmasıyla bağımsız bir disiplin olmuştur. Bu bağımsızlık psikolojinin kavram olarak “ruh bilimi”ni ifade etmesinden dolayı çok arzu ettiği fizik gibi bir bilim dalı olmasına yetmemiştir. Bu nedenle modern psikoloji, ruh kavramının metafizik özelliğinden dolayı onu temel çalışma alanının dışına itmiştir. Modern psikoloji artık “ruh” kavramını “insanın görülebilen ya da ölçülebilen özellikleri “olarak çalışma konusu yapmakla kalmamış, dinî konuları da bilimselliğe aykırı olduğu iddiası ile inceleme alanının dışında tutmuştur. Bu durum, din psikolojisinin temel çalışma konularından olan objektif dinî gerçeklik ve subjektif dinî gerçeklik alanlarının da bilimsel araştırma konusu olamayacağı gerekçesiyle reddedilmesini beraberinde getirmiştir. Objektif dinî gerçeklik, subjektif dinî gerçeklik ve subjektif dinî anlam konularına din psikoloğunun yaklaşım yönteminin tartışıldığı bu çalışmanın iki temel amacı vardır: Birincisi, din psikoloğunun ifade edilmiş olan kavramlara yaklaşım yöntemini tartışmak, ikinci amaç ise din psikolojisi alanında üretilen bilgilerin geçerlilik ve güvenilirliğine katkı sunmaktır.

Keywords

• din psikolojisi
• objektif dinî gerçeklik
• subjektif dinî gerçeklik
• subjektif dinî anlam
• bilimsel objektiflik
• psychology of religion
• objective religious reality
• subjective religious reality
• subjective religious meaning
• scientific objectivity