طرحواره‌های ناسازگار اولیه و ابعاد علائم وسواس در نوجوانان: نقش تعدیلگر جنسیت

Abstract

مقدمه: علائم وسواس، به عنوان یکی از مسائل عمده در سلامت روان نوجوانان، تحت تأثیر طرحواره­ های ناسازگار اولیه ایجاد می ­شود. با این حال، تفاوت این سازوکار در نوجوانان دختر و پسر به­ خوبی شناسایی نشده است؛ بنابراین، هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط طرحواره­ های ناسازگار اولیه وابعاد علائم وسواس در نوجوانان با نقش تعدیلگر جنسیت بود.روش: برمبنای یک طرح همبستگی، 300 دانش ­آموزان دختر و پسر مشغول به تحصیل در شهر اصفهان در سال 1401- 1400 با روش نمونه ­گیری تصادفی خوشه ­ای انتخاب شدند و به پرسشنامه طرحواره­ه ای ناسازگار اولیه یانگ و سیاهه وسواس فکری - عملی مادزلی پاسخ دادند. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های آماری همبستگی پیرسون، Z فیشر و رگرسیون چندگانه با نرم‌افزار SPSS-26 مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.نتایج: نتایج آزمون همبستگی نشان داد بین طرحواره­های ناسازگار اولیه و ابعاد علائم وسواس در نوجوانان رابطه وجود دارد. همچنین نتایج آزمون Z فیشر نشان داد جنسیت قادر است روابط بین طرحواره­ های ناسازگار اولیه و ابعاد علائم وسواس را تعدیل کند؛ نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد طرحواره ­های ناسازگار اولیه نقش بیشتری در تبیین نمره کلی وسواس نوجوانان پسر نسبت به نوجوانان دختر دارد. علاوه بر این، طرحواره آسیب­ پذیری در نوجوانان پسر بهترین پیش­بین نمره کل وسواس است در حالی که در نوجوانان دختر، بهترین پیش­بین نمره کل وسواس، طرحواره وابستگی است.بحث و نتیجه ­گیری: به طور کلی نتایج این پژوهش، علاوه بر حمایت از نقش طرحواره ­ها در علائم وسواس نوجوانان، نقش تعدیل کننده جنسیت را در ارتباط بین طرحواره­ های ناسازگار اولیه و ابعاد علائم وسواس نوجوانان نشان داد. نتایج این پژوهش می ­تواند به استفاده از تدابیر درمانی متفاوت برای ابعاد مختلف وسواس در دختران و پسران، به­ منظور دستیابی به اثرات درمانی بالاتر، توسط ­درمانگران حوزه وسواس کمک کند.

Keywords

• ابعاد علائم وسواس
• تعدیل گری
• جنسیت
• طرحواره‌های ناسازگار اولیه
• نوجوان