Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (Dec 2017)
SALİH BABA DİVANI’NDA LAFZÎ HADİS İKTİBASLARI
Abstract
Kutadgu Bilig, Atabetü’l-Hakâyık ve Divân-ı Hikmet misâli Türklerin İslâmiyeti kabulünden sonra ortaya konulan her dinî tasavvufî muhtevalı edebiyat mahsulü, içeriğinin zenginlik ve derinliğini, öncelikle iman ettiği dinin temel kaynaklarını kullanmak suretiyle elde etmiştir. Günümüze gelinceye kadar, bu hususiyet böyle devam etmiştir. Divan türü eserler, bunun en göz alıcı örnekleriyle doludur. Salih Baba 1846 - 1906-1907 , dinî tasavvufî Türk edebiyatına kazandırdığı Divan’ıyla alanın mümtaz şahsiyetleri arasında yerini almıştır. Divan’ının kerâmeten zuhura geldiğini de ifade etmek gerekir. Eserinde şairin, diğer divan şairleri gibi, dinin temel kaynağını teşkil eden Kur’ân-ı Kerim âyetlerini ve hadis-i şerifleri ya iktibas ya da telmih yoluyla kullanmış olduğu görülmektedir. Lafzî iktibas yoluyla kullandığı hadislerin, tasavvufî eserlerde hadis olarak meşhur olmalarıyla birlikte, geneli itibariyle hadis ilminin tenkid kriterleri cephesinden problem arzettikleri müşahede edilmektedir. Nitekim tenkid maksadıyla ya çok zayıf ya da mevzû/uydurma rivayetleri kaydeden eserlerde bu hadislere/sözlere yer verilmesi, bu gerçeğin de bir ifadesidir.
