تغییرات شاخص های فیزیولوژیکی ریشه و اندام هوایی نخود (‏Cicer arietinum L.) در واکنش به تنش خشکی

Abstract

آب قابل دسترس، عامل اصلی محدود کننده رشد و تولید محصول درمناطق خشک می‌باشد. نتایج بررسی­ها مؤید این است که خصوصیات ریشهو اندام هوایی، نقش مؤثری در تحمل به خشکی ژنوتیپ‌های نخود دارند. در این راستا به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر تغییرات شاخص­های فیزیولوژیکی گیاه نخود، آزمایشی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که وزن خشک تجمعی و سرعت رشد محصول در تیمار فراهمی رطوبت (شاهد) به دلیل تداوم رشد رویشی و تولید ماده خشک، نسبت به تنش خشکی با تأخیر به حداکثر خود رسید. در مراحل گل‌دهی و تشکیل غلاف ها‌، تنش خشکی باعث افزایش معنی­داری در نسبت ریشه به اندام هوایی شد (0/01 P≤). در شرایط تنش خشکی، سطح برگ در طول دوره تنش به صورت معنی­داری کمتر از شرایط فراهمی رطوبت بود. در این آزمایش، تفاوت‌های مشاهده شده در مقدار تجمع ماده خشک و CGR عمدتاً به کاهش سطح برگ در تیمار تنش خشکی مربوط می‌شود، زیرا میزان NAR در شرایط تنش خشکی، بدون تغییر باقی ‌ماند. بنابراین در فرایند انتخاب برای بهبود تحمل به خشکی گیاه، وجود تعادل مناسب بین کاهش سطح برگ یک رقم به منظور کاهش تبخیر و تعرق و وجود سطح برگ کافی برای فتوسنتز ضروری است.

Keywords

• Crop growth rate
• Drought
• Net photosynthesis
• Root