Perspektywy Kultury (Mar 2022)
Religia rzymskokatolicka w życiu społeczności lokalnej w okresie międzywojennym
Abstract
Centrum życia religijnego w okresie międzywojennym była parafia. Parafia wiejska i małomiasteczkowa stanowiła typ parafii – wspólnoty lokalnej. Tradycyjna w tych środowiskach religijność ludowa charakteryzowała się przede wszystkim głębokim przywiązaniem do wiary ojców, jednakże bez dostatecznej znajomości jej podstawowych prawd i realizacji ich w życiu codziennym. Istotną cechą tej religijności było przestrzeganie praktyk religijnych jako najważniejszego przejawu życia religijnego. Zwłaszcza te o charakterze jednorazowym (chrzest, komunia św., bierzmowanie, ślub kościelny, namaszczenie) odgrywały ważną rolę w życiu indywidualnym, rodzinnym i parafialnym. Jeśli chodzi o spełnianie praktyk religijnych, to najmniej problemów przysparzało duchowieństwu drobnomieszczaństwo i chłopstwo. Najwięcej osób zaniedbujących praktyki religijne było wśród inteligencji. Powszechnie uznanym przejawem religijności było uczestniczenie w różnego rodzaju odpustach i pielgrzymkach. Były one ważnym wydarzeniem nie tylko religijnym, ale także turystyczno-towarzyskim. Na niektóre odpusty do kościołów lub klasztorów posiadających cudowne obrazy przybywali tłumnie wierni z odległych nawet miejscowości. Pielgrzymki najczęściej organizowane były do Częstochowy, Poznania, Gniezna i Kalwarii Zebrzydowskiej. Osoby, które odbywały kilka dalszych pielgrzymek, zyskiwały odpowiedni szacunek. Doniosłą rolę w pogłębianiu świadomości społeczno-religijnej odgrywały stowarzyszenia parafialne i bractwa religijne (Stowarzyszenie Młodzieży Polskiej, stowarzyszenia tercjarskie, koła Żywego Różańca, Bractwa Różańcowe, Sodalicja Mariańska). Pogłębieniu życia religijnego służyła też prasa katolicka („Rycerz Niepokalanej”, „Mały Dziennik”, „Gość Różańcowy”, „Niedziela”, „Niewiasta Katolicka”). Religia odgrywała istotną rolę w życiu społeczności lokalnej, zaspokajała indywidualne potrzeby człowieka. Kościół uczestniczył w najważniejszych wydarzeniach życiowych, jak narodziny, ślub, pogrzeb, organizował czas wolny ludzi, zaszczepiał wśród wiernych zasady moralne.
Keywords
