اثر سیستم دوکشتی برنج بر برخی خصوصیات زیستی کرم ساقه خوار برنج (Chilo suppressalis (Lepidoptera: Crambidae

Abstract

در سال­های اخیر، تمایل کشاورزان به سیستم دوکشتی برنج نگرانی­ هایی در زمینه تغییر در خصوصیات زیستی آفات و کاربرد بی­رویه حشره­ کش ­های شیمیایی ایجاد کرده است. در مطالعه حاضر، برخی ویژگی­ های زیستی لاروهای زمستانگذران کرم ساقه­خوار برنج، (Chilo suppressalis (Walker در مزارع یک بار کشت و دو بار کشت برنج در شمال کشور مورد مقایسه قرار گرفت. نمونه­برداری از مزارعی که در مناطق جغرافیایی یکسان قرار داشتند نشان داد که فراوانی لاروهای زمستان گذران در طول ماه­های آبان تا اسفند دو سال زراعی 1395 و 1396 در مزارع دوکشتی به میزان معنی­داری بیشتر از مزارع تک­ کشتی است، در حالی که درصد مرگ و میر لاروها در مزارع دوکشتی کمتر از مزارع تک­کشتی است. عرض کپسول سر در لاروهای زمستانگذران جمع­آوری شده از مزارع دوکشتی به میزان معنی­داری بیشتر از مزارع تک­کشتی بوده و وزن آنها کم­ و بیش بیشتر از لاروهای جمع­آوری­شده از مزارع تک­کشتی بود. به علاوه، شفیره­های حاصل از لاروهای زمستانگذران، در مزارع دوکشتی به میزان معنی­داری سنگین­تر از مزارع تک­کشتی بودند. لاروهای جمع­آوری­شده از مزارع دوکشتی به تعداد روزهای بیشتری برای شفیره­شدن نیاز داشتند، با این حال، شب‌ پره‌های حاصل از این شفیره­ها، زادآوری بیشتری در مقایسه با حشرات مزارع تک­کشتی داشتند. نتایج این مطالعه نشان می­دهد که برخی از ویژگی­های زیستی کرم ساقه­ خوار برنج در سیستم دوکشتی برنج تحت تاثیر قرار می­گیرند. حداقل برخی از این تغییرات ممکن است روی فراوانی و شدت خسارت آفت در فصل زراعی بعدی تأثیر گذاشته و در نتیجه، تقاضا برای کاربرد حشره ­کش­های شیمیایی به منظور کنترل آفت را افزایش دهند. بنابراین، پیشنهاد می­شود در برنامه­های مدیریتی، از مجموعه­ای از روش­ها به صورت تلفیقی استفاده شود تا در کنار مدیریت کارآمد آفت، از ورود بی­رویه آفت کش­ها به محیط زیست جلوگیری شود.

Keywords

• کرم ساقه‌خوار برنج
• سیستم دوکشتی برنج
• لارو زمستانگذران
• مرگ و میر
• زادآوری