Son Dönem Çağatay Türkçesiyle Yazılmış Risâle-i Yafındilik “Örtünme Risalesi” Adlı Eser (Dil Özellikleri, Çevriyazı, Türkiye Türkçesine Aktarma, Tıpkıbasım)

Abstract

Bu çalışmada, Berlin Devlet Kütüphanesi’nde Cagataische Sammelhandschrift “Çağatayca Toplu El Yazmaları” adıyla kayıtlı el yazması içinde bulunan Risâle-i Yafındilik “Örtünme Risalesi” parçası ele alınmıştır. Yazma nesir hâlindedir. Genel olarak Hz. Âdem peygamberden başlayarak Hz. Muhammed (a.s.)’a kadar uzanan dönemdeki örtünme, kıyafet yapımı vb. konular ele alınmıştır. Dil özelliklerine ve kâğıdın türüne bakılırsa metnin XVIII. yüzyıl sonlarında yazıya geçirildiği söylenebilir. Çalışma, önemli görülen dil özellikleri, çevriyazı, Türkiye Türkçesine aktarma ve tıpkıbasım olmak üzere dört bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde metinde öne çıkan ses ve şekil bilgisi özellikleriyle kelime kadrosu incelenmiş, ikinci bölümde metnin çevriyazısı yapılmış, üçüncü bölümde metin Türkiye Türkçesine aktarılmış, dördüncü bölümde tıpkıbasım verilmiştir. Metnin yazım özellikleri incelendiğinde birçok Arapça ve Farsça kelimenin kaynak dildekinden farklı bir şekilde yazıldığı görülür. Basit bir müstensih hatası olarak değerlendirilemeyecek bu yazım farklılıkları bugünkü Uygur Türkçesi yazımında da bulunmaktadır. Arapça ve Farsça kelimelerin bu yöndeki yazım özelliklerinin XVIII. yüzyıldan itibaren gelişerek günümüzdeki şeklini aldığı düşünülebilir.

Keywords

• Risâle-i Yafındilik
• Örtünme Risalesi
• Çağatay Türkçesi
• Çağatayca