ارزیابی عملکرد و کیفیت الیاف ارقام پنبه در تاریخ‌های مختلف کاشت در سیستم دو کشتی

Abstract

کشت بیش از یک محصول زراعی در سال (چندکشتی) یکی از راهکارهای افزایش تولید و بهره‌وری بهتر از منابع محیطی و زمان به شمار می‌رود. به منظور ارزیابی ویژ‌گی‌های کمی و کیفی ارقام پنبه در تاریخ‌های مختلف کاشت در سیستم دوکشتی (دو کشت در سال)، آزمایشی در سال زراعی 89-1388 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گناباد به صورت کرت‌های خرد شده و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی شامل سه تاریخ کاشت: کشت به موقع (15 اردیبهشت)، کشت پس از انجام آخرین آبیاری جو (30 اردیبهشت) و کشت پس از برداشت جو در همان زمین (15 خرداد) و عامل فرعی شامل سه رقم پنبه: ورامین، خرداد و سپید بودند. صفات اندازه‌گیری شده در این آزمایش شامل عملکرد وش، طول الیاف، ظرافت الیاف، استحکام الیاف، درصد کشش الیاف و درصد کیل پنبه بودند. نتایج بدست آمده نشان داد که تأخیر در کاشت پنبه موجب کاهش عملکرد وش پنبه شد به طوری که تاریخ کاشت سوم باعث کاهش بیش از 30 درصد عملکرد نسبت به دو تاریخ کاشت دیگر شد. مقایسه میانگین اثرات متقابل نشان داد رقم خرداد در تاریخ کاشت اول و رقم ورامین در تاریخ کاشت دوم بالاترین عملکرد را داشته و اختلاف معنی‌داری از نظر آماری بین دو این دو وجود نداشت. خصوصیات کیفی الیاف نیز تحت تأثیر تاریخ کاشت و رقم قرار گرفت، به طوری که با تأخیر در کاشت کیفیت الیاف پنبه بهبود یافت و گیاهانی که بعد از برداشت جو در سیستم دوکشتی کشت شدند در اکثر صفات کیفی برتری محسوس و معنی‌داری داشتند. در بین ارقام نیز رقم ورامین نسبت به دو رقم دیگر کیفیت الیاف بهتری را نشان داد.