تاثیر استفاده از افزودنی‌های مختلف بر ترکیب شیمیایی، فراسنجه‌های تولید گاز و قابلیت هضم سیلاژ کنگر

Abstract

چکیدهسابقه و هدف: مصرف گیاهان و علوفه‌های مرتعی و فرآورده‌های فرعی کشاورزی با کیفیت پایین در نشخوارکنندگان، به دلیل قابلیت هضم پایین و کمبود مواد مغذی نمی‌تواند عملکرد حیوان را حفظ کند. از این رو، به نظر یافتن منابع جدید خوراکی که ممکن است پتانسیل استفاده به عنوان خوراک دام را داشته باشند، ضروری می‌باشد. بنابراین، یک راه جهت کاستن از این کمبودها استفاده از علوفه‌های در حال رشد مانند کنگر می‌باشد. کنگر از مهمترین گیاهان مرتعی بوده که می‌تواند در تغذیه دام استفاده شود. کنگر گیاهی شناخته شده با ارزش تغذیه‌ای بالا بوده و قابلیت انخاب بالایی تسط حیوانات علفخوار دارد. به آب هوای سرد و خشک مقاوم بوده و در برابر تغییرات دمایی بسیار سازگار می‌باشد. این گیاه با توجه به این خصوصیات در بسیاری از مناطق خشک و نیمه خشک پراکنش داشته و می‌تواند در تغذی نشخارکنندگان مورد استفاده قرار بگیرد. لذا، هدف از انجام این مطالعه، بررسی تاثیر استفاده از افزودنی‌های مختلف بر ترکیب شیمیایی، خصوصیات تخمیری و مولفه‌های تولید گاز و قابلیت هضم سیلاژ کنگر در شرایط برون‌تنی بود.مواد و روش‌ها: علوفه کنگر در مرحله گلدهی برداشت و توسط چاپر به قطعات حدود 4-3 سانتی‌متری خرد شد. گیاه کنگر جمع-آوری شده در سه تکرار در کیسه‌های پلاستیکی به صورت دستی فشرده و سیلو شدند. سیلوهای پر شده در دمای اتاق نگهداری و برای مدت 3، 7، 21 و 45 روز سیلو شدند. تیمارهای آزمایشی شامل: 1) سیلاژ کنگر (شاهد، بدون افزودنی)، 2) سیلاژ کنگر + افزودنی ملاس (5 درصد ماده خشک)، 3) سیلاژ کنگر + افزودنی اسید آلی (10 درصد ماده خشک)، 4) سیلاژ کنگر + افزودنی آرد جو (10 درصد ماده خشک) و 5) سیلاژ کنگر + افزودنی قصیل جو (20 درصد ماده خشک) بودند. بعد از سپری شدن زمان معین سیلو کردن، سیلوها باز و نمونه‌ها با هم مخلوط و در دمای 60 درجه سانتی‌گراد در آون به مدت 48 ساعت خشک شدند. ترکیب شیمیایی نمونه‌ها با استفاده از روش‌های استاندارد تعیین شد. به‌منظور برآورد فراسنجه‌های تولید گاز، از آزمون تولید گاز استفاده شد. قابلیت هضم برون‌تنی نمونه‌ها با استفاده از روش کشت بسته تعیین شد. داده‌ها توسط نرم افزار SAS تجزیه شدند. برای مقایسه میانگین‌ها از آزمون حداقل تفاوت معنی‌دار (LSD) استفاده شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که افزودنی‌های مختلف تاثیر معنی‌داری بر ترکیب شیمیایی سیلاژ کنگر داشت (‌05/0P<). از این نظر سیلاژ کنگر + آرد جو دارای ماده خشک و ماده آلی بالاتر بود. بین تیمارهای آزمایشی از نظر فراسنجه‌های تخمیری pH و نیتروژن آمونیاکی نیز اختلاف معنی‌داری وجود داشت (‌05/0P<). از این لحاظ تیمار سیلاژ دارای افزودنی ملاس از pH پایین‌تری برخوردار بود. از نظر پایداری هوازی سیلاژهای حاوی افزودنی اسید آلی بالاترین (42 ساعت) و سیلاژهای دارای افزودنی قصیل جو پایین‌ترین (5/31 ساعت) پایداری هوازی را داشتند. در بین تیمارها از نظر پارامترهای تولید گاز اختلاف معنی‌داری وجود داشت‌ (‌05/0P<) و تیمار دارای افزودنی آرد جو در روز 3 پس از سیلو، بالاترین مقدار پتانسیل تولید گاز، قابلیت هضم ماده آلی و اسیدهای چرب کوتاه زنجیر را داشت. قابلیت هضم ماده خشک و ماده آلی در میان تیمارهای مختلف معنی‌دار بود (05/0P<). سیلاژ شاهد روز 7 پس از سیلو دارای بالاترین میزان عامل تفکیک و بازده تولید توده میکروبی بود.نتیجه‌گیری: به‌طور کلی، نتایج نشان داد که استفاده از افزودنی‌های مختلف در مقایسه با تیمار شاهد تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر ارزش تغذیه‌ای سیلاژ کنگر داشت.

Keywords

• افزودنی‌های مختلف
• ترکیب شیمیایی
• فراسنجه‌های تولید گاز
• قابلیت هضم برون‌تنی
• سیلاژ کنگر