U źródeł podziału postkomunistycznego. Dyskurs programowy Porozumienia Centrum w wyborach parlamentarnych 1991 r.

Abstract

Negocjowane odrzucenie systemu autorytarnego i przejście do demokracji wiąże się nie tylko ze zmianą struktury instytucjonalnej dawnego reżimu, czy też jego składu personalnego, ale pociąga za sobą konieczność zajęcia stanowiska wobec jego formuły legitymizacyjnej, tradycji oraz symboli. Spory wokół charakteru, zakresu oraz tempa transformacji w okresie transformacji stają się ważną stawką podziałów politycznych, wzmacniając trwałość tożsamości politycznych powstałych na bazie stosunku do ancien regime. Przypadek polskiego systemu partyjnego dostarcza doskonałej egzemplifikacji znaczenia podziałów politycznych dotyczących przeszłego reżimu oraz sposobu rozliczeń z nim. Wpłynęły one na zakres semantyczny podziału lewica – prawica, a także na strukturę rywalizacji międzypartyjnej. Zadaniem niniejszego tekstu jest rekonstrukcja dyskursywnych mechanizmów budowania podziałów za pomocą odniesień do komunizmu, a także sposobu definiowania sytuacji oraz powiązanych z nim proponowanych narzędzi naprawy status quo. Materiał empiryczny stanowić będą dokumenty programowe przyjęte przez Porozumienie Centrum podczas I kongresu partii w marcu 1991 r., a także materiały programowe podmiotu koalicyjnego, Porozumienia Obywatelskiego Centrum dystrybuowane w trakcie parlamentarnej kampanii wyborczej 1991 r.

Keywords

• antykomunizm, prawica, podział polityczny, program polityczne, wybory, partie polityczne, Polska