مطالعات اسلام و روانشناسی (Aug 2010)
روش‌شناسیِ ساخت یک مقیاس اسلامی (معیار مرجع) ویژگی‌ها و محدودیت‌ها
Abstract
هدف پژوهش، ارائه روش‌شناسیِ ساختِ آزمون سبک زندگی اسلامی، ویژگی‌ها و تفاوت آن با دیگر آزمون‌ها است. سؤال اصلی این است که آیا نحوه ساخت یک آزمون دینیِ معیار مرجع با آزمون هنجار مرجع یکسان است؟ برای پاسخ دادن عینی‌تر و روشن‌تر به این سؤال، روش و مراحل ساخت و ویژگی‌های روان‌سنجیِ یک آزمون معیار مرجع (آزمون سبک زندگی تجویزی اسلام) را مورد بحث قرار دادیم. در این پژوهش، قدم به قدم، ساخت یک آزمون هنجار مرجع را مورد دقت و تأمل قرار می‌دهیم تا تفاوت‌ها و تشابه‌ها معلوم شود. در این پژوهش معلوم شد که نحوه مطالعه متون دینی (جامعه مورد مطالعه)، کیفیت استخراج منبع سؤال‌ها، نحوه انتخاب کردن آنها و روش به دست آوردن روایی محتوایی، از مواردی است که بین آزمون‌های روان‌شاختیِ موجود (که هنجار مرجع است) با آزمون‌های دینی معیار مرجع تفاوت وجود دارد و گاهی باعث اشتباه محققان می‌شود. مواردی، مانند: روایی صوری، دقت‌های لازم در اجرا، به دست آوردن پایایی کل آزمون و هر یک از مؤلفه‌های آن (آلفای کرونباخ)، تحلیل عاملی و شناسایی عوامل تشکیل‌دهنده آزمون، استنباط‌های آماری از داده‌های آن، از مواردی است که بین دو نوع آزمون مشترک است و تفاوتی بین دو نوع آزمون وجود ندارد.
