Burdur İlahiyat Dergisi (Jun 2023)
Kemalpaşazâde’nin Hadisçiliği Üzerine: Risâle-i Münîra Örneği
Abstract
Kemalpaşazâde, İbn Kemal Paşa ve İbn Kemal isimleriyle anılan Şemseddin Ahmed b. Süleyman (873-940/1468-1532) Osmanlı altın çağlarında, Fatih Sultan Mehmed (1451-1481), II. Bayezid (1481-1512), Yavuz Sultan Selim (1512-1520) ve Kanûnî Sultan Süleyman (1520-1566) dönemlerinde görev yapmış bir zâttır. Önce medresede müderris olarak başlayıp en üstün vazife olan Şeyhülislamlığa ulaşmıştır. Kemalpaşazâde gerek ilmî kişiliği, gerek yetiştirmiş olduğu talebeleri ve gerekse arkasında bırakmış olduğu 300’den fazla eseriyle, Osmanlı âlimleri arasında müstesna ve önemli bir konuma sahiptir. Onun bu denli önemli bir mertebede bulunması, eserlerinin ve düşüncelerinin incelenmesini gerekli kılmaktadır. Klasik kaynaklarda Kemalpaşazâde’nin hadisçiliğine pek fazla değinilmemiştir. Son dönemde ise Kemalpaşazâde hakkında yapılan çalışmalar artmış olup hadis alanında yazmış olduğu eserler incelenmeye başlamıştır. Kemalpaşazâde hakkında genel kanaat, onun diğer ilimlerdeki üstünlüğünü hadis alanında gösteremediğidir. Çalışmada Kemalpaşazâde’nin Risâle-i Münîra isimli eseri incelenmiştir. Her ne kadar bu eser akâid ve kelam alanlarında kategorize edilse de, aslında gençlere vaaz ve nasihat tarzında yazıldığı görülmektedir. İlim, iman, ibadet ve ahlak konularını içeren, 53 sayfada 159 rivâyetin nakledildiği muhtasar eserde hadisler taranmış ve kusurlu olarak naklettiği rivâyetlere örneklerle işaret edilmiştir. Eserde nakledilen rivâyetlerin yarısından fazlasının merdûd rivâyetlerden oluşması, Kemalpaşazâde’nin diğer İslâmî ilimlerde göstermiş olduğu başarısını, hadis ilminde gösteremediği, rivâyetleri nakletmekte ve kullanmakta büyük ölçüde titiz davranmadığı hakkında mevcut iddiayı kuvvetlendirmektedir.
