بوم شناسی کشاورزی (Apr 2018)
تنوع زیستی حشرات در بومنظامهای زراعی ارگانیک و رایج گندم (Triticum aestivum L.) و سیبزمینی (Solanum tuberosum L.) در منطقه فریمان
Abstract
حفظ و افزایش تنوع زیستی حشرات در بومنظامهای ارگانیک بهعنوان یکی از مهمترین مؤلفههای اصلی در کنترل آفات بدون کاربرد سموم شیمیایی مطرح بوده و نقش بسزایی در کاهش آلودگیهای زیستمحیطی و رسیدن به پایداری در کشاورزی دارد. هدف از انجام این مطالعه بررسی تنوع زیستی حشرات در دو بومنظام رایج و ارگانیک گندم (Triticum aestivum L.) و سیبزمینی (Solanum tuberosum L.) در مزارع شهرستان فریمان بود. برای این منظور تحقیقی در سال زراعی91-1390 در مزارع گندم و سیبزمینی رایج و ارگانیک این شهرستان انجام گرفت. نمونهبرداری از سطح مزارع رایج و ارگانیک در طول فصل رشد و در سه زمان مختلف (در سیب زمینی 45، 75 و 105 روز پس از کاشت و در گندم 200، 225 و 255 روز پس از کاشت) انجام گرفت. تعداد حشره در هر خانواده حشرات شناسایی شد. شاخصهای مورد بررسی در دو بومنظام رایج و ارگانیک شامل شاخصهای تنوع شانون- ویور، سیمپسون و مارگالف، ضرایب یکنواختی پیلو و سیمپسون، غنای گونهای و همچنین تنوع آلفا و بتا بودند. نتایج آزمایش نشان داد که مزرعه ارگانیک گندم نسبت به مزرعه رایج از غنای گونهای بیشتری برخوردار بود که در مجموع، 41 خانواده برای کشت ارگانیک و 34 خانواده در کشت رایج گندم جمعآوری شد. تنوع آلفا در کشت رایج گندم بیشتر از کشت ارگانیک بود، در صورتیکه از لحاظ تنوع بتا کشت ارگانیک نسبت به رایج برتری داشت. در گیاه سیبزمینی غنای گونهای در کشت رایج بیشتر از ارگانیک بود که برای دو بوم نظام رایج و ارگانیک به ترتیب 22 و 18 خانواده مختلف از حشرات به دام افتادند. میزان تنوع آلفا و بتا نیز در کشت رایج سیبزمینی در مقایسه با کشت ارگانیک آن بالاتر بود. کمتر بودن تنوع گیاهی کمتر اطراف مزارع به عنوان زیستگاه حشرات را میتوان دلیل اصلی کاهش تنوع زیستی حشرات در بومنظام ارگانیک سیبزمینی عنوان کرد. اختلاف معنیداری نیز بین دو بومنظام رایج و ارگانیک گندم و سیبزمینی از لحاظ شاخصهای تنوع و ضرایب یکنواختی مورد بررسی مشاهده نشد.
Keywords
