بررسی تأثیر کم‌آبیاری بر توزیع ریشه و رشد رویشی گیاه رزماری

Abstract

به‌منظور ارزیابی نحوه توزیع ریشه و رشد اندام هوایی گیاه دارویی رزماری (Rosmarinus officinalis L.)، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در شرایط استفاده از سیستم آبیاری قطره‌ای زیرسطحی در سال زراعی 1395 اجرا شد. در این مطالعه پنج تیمار آبیاری کامل (تأمین 100 درصد رطوبت خاک تا حد ظرفیت زراعی)، کم‌آبیاری تنظیم شده و آبیاری ناقص ریشه هر کدام در دو سطح 75 و 55 درصد آبیاری کامل، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اعمال کم‌آبیاری در سطوح 75 و 55 درصد آبیاری کامل باعث صرفه‌جویی به‌ترتیب 1/17 و 6/32 درصدی در مصرف آب شد. مقایسه دو تیمار آبیاری کامل و تأمین 75 درصد آبیاری کامل اعمال شده در آبیاری ناقص ریشه باعث کاهش 3/5 درصدی وزن خشک اندام هوایی، 8/9 درصدی ارتفاع بوته و 9/8 درصدی تعداد شاخه زایا شد. این در حالی بو که توسعه مناسب ریشه گیاه در سطح تأمین 75 درصد آبیاری کامل اعمال شده در آبیاری ناقص ریشه، افزایش 8/12 درصدی بهره‌وری آب، 3/7 درصدی وزن تر ریشه، 7/2 درصدی طول ریشه و 7/10 درصدی حجم ریشه را نسبت به تیمار آبیاری کامل در پی داشت. لذا با در نظر گرفتن مسائل مربوط به کمبود آب، می‌توان سطح تأمین 75 درصد آبیاری کامل در شرایط آبیاری ناقص ریشه، را به‌عنوان تیمار برتر و راهکار مناسب برای مقابله با بحران آب، برای حرکت به سمت یک سامانه کشاورزی پایدار توصیه نمود.

Keywords

• آبیاری ناقص ریشه
• آبیاری قطره‌ای زیرسطحی
• تنش خشکی
• توسعه ریشه
• گیاه دارویی