بررسی روند تغییرات بارش و رواناب بااستفاده از مدل جهانی سطح زمین (GLDAS) در حوضه ی سد دوستی

Abstract

امروزه با توجه به کاهش منابع آب و بحران آبی موجود توجه به مدیریت صحیح یکپارچه منابع آب بخصوص در مناطق مرزی امری مهم و ضروری می‌باشد. یکی از اقدامات اساسی در این زمینه آگاهی از میزان بارش و رواناب و روند تغییرات آن در محدوده حوضه‌های آبریز است. اما عدم دسترسی به داده‌های میدانی کافی در حوضه‌های مرزی این امر را با مشکل اساسی روبه رو می‌سازد. جهت فایق آمدن به این مشکل می‌توان از داده‌های سنجش از دور و مدل‌های جهانی استفاده نمود. هدف از انجام این تحقیق، بررسی روند تغییرات بارش-رواناب در حوضه‌ی سد دوستی با استفاده از مدل جهانی سطح زمین (GLDAS) می‌باشد. بدین منظور از داده‌های جهانی سطح زمین در 7 پیکسل 5/1 در 5/1 درجه‌ای بین عرض‌های جغرافیایی 5/36-35 شمالی و طول‌های جغرافیایی67-5/59 غربی استفاده شد. نوع تغییرات و روند داده‌های مدل از طریق شبیه‌سازی، ضریب همبستگی پیرسون، آزمون‌های من-کندال و من-کندال دنباله‌ای در طی 10 سال از سال 2004 تا 2013 به صورت فصلی و سالانه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده از تحلیل داده‌ها نشان داد که در شرق و جنوب شرقی حوضه‌ی مورد مطالعه همبستگی بین بارش و رواناب ضعیف‌تر از سایر نقاط است همچنین در سطح اطمینان 95% برای داده‌های سالانه برای بارش تنها در پیکسل 7 و برای رواناب در پیکسل‌های 6 و 7 روند منفی هستند. در ارتباط با داده‌های فصلی، بارش تنها در فصل بهار در دو پیکسل 5 و 7 و رواناب در پیکسل 7 در فصل‌های زمستان و تابستان روند منفی تشخیص داده شد. نتایج این مدل نشان می‌دهد که مدل GLDAS جهت مطالعه بارش-رواناب در نقاطی که دسترسی به داده‌های زمینی دشوار است، می‌تواند بسیار کاربردی و مفید باشد زیرا امکان بررسی مناطق وسیع با هزینه‌ی کم را دارد.

Keywords

• بارش
• رواناب
• مدل جهانی سطح زمین (GLDAS)
• آزمون من کندال
• سد دوستی