پاسخ عملکرد، اجزای عملکرد و کارآیی مصرف نیتروژن پنبه (.Gossypium herbaceum L) به مصرف نیتروژن مکمل در شرایط تنش شوری در کشت رایج و تأخیری

Abstract

معمولاً در شرایط شوری خاک، افزون بر تنش شوری کمبود مواد غذایی به خصوص نیتروژن نیز مشاهده می‌شود. به ­منظور بررسی واکنش عملکرد، اجزای عملکرد و کارآیی مصرف نیتروژن پنبه به مصرف نیتروژن مکمل در شرایط شور در کشت رایج و تأخیری، آزمایشی به­ صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک ­های کامل تصادفی در سه تکرار در دانشگاه آزاد اسلامی سبزوار در سال زراعی 98-1397 انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل زمان کاشت در دو سطح (رایج و تأخیری) و مقدار مصرف نیتروژن در چهار سطح به صورت محلول­ پاشی (صفر، 2/5، 5 و 7/5 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) بودند. نیتروژن مصرفی از منبع اوره و در آغاز مرحله غوزه­ دهی استفاده شد. کاشت تأخیری موجب کاهش 6/59 درصدی تعداد غوزه در بوته، 17/33 درصدی وزن غوزه، 14/70 درصدی عملکرد وش، 23/2 درصدی کارآیی جذب نیتروژن و 11/32 درصدی کارآیی مصرف نیتروژن نسبت به کشت رایج گردید. محلول‌پاشی به مقدار 7/5 کیلوگرم نیتروژن در هکتار سبب افزایش 67/6 درصدی تعداد غوزه در بوته، 47/2 درصدی وزن غوزه، 73/2 عملکرد وش، 45/1 درصدی کارآیی جذب نیتروژن و 41/2 درصدی کارآیی مصرف نیتروژن نسبت به شرایط عدم محلول­ پاشی گردید. بالاترین ارتفاع گیاه، تعداد شاخه زایشی، عملکرد الیاف، درصد کیل و کارآیی مصرف نیتروژن در کشت رایج و محلول‌پاشی 7/5 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دست آمد که با محلول‌پاشی 5 کیلوگرم نیتروژن در هکتار اختلاف معنی‌داری نداشت. محلول‌پاشی نیتروژن نتوانست اثرات منفی تأخیر در کاشت را بر عملکرد و اجزای عملکرد پنبه بهبود بخشد. در مجموع نتایج این آزمایش نشان داد که کشت پنبه در تاریخ مناسب و محلول‌پاشی 5 کیلوگرم در هکتار نیتروژن به صورت مکمل در ابتدای غوزه‌دهی می‌تواند باعث تولید عملکرد مناسب و افزایش کارآیی مصرف نیتروژن گردد.

Keywords

• پنبه
• تاریخ کاشت
• تنش شوری
• محلول‌پاشی
• نیتروژن