کمی سازی اثرات دما بر جوانه زنی و القای کمون ثانویه در ارقام مختلف جو

Abstract

دما یکی از مهم‏ترین عوامل کنترل‌کننده جوانه ‏زنی بذر در گیاهان مختلف محسوب می‏شود. همچنین، دما نقش مهمی در القا و یا رفع کمون بذرها ایفا می‏کند. این موضوع می‏تواند در مدیریت زراعی نظیر تعیین زمان کاشت، پیش‏تیمار بذرها در زمان کاشت و یا شرایط انبارداری بسیار مهم باشد. ازاین‌رو، این مطالعه به‌منظور بررسی اثرات دما بر درصد و سرعت جوانه‌زنی و همچنین، القای کمون در بذرهای 15 رقم جو صورت گرفت. نتایج نشان داد بین ارقام ازلحاظ درصد جوانه‌زنی در دماهای مختلف اختلاف قابل‌توجهی وجود داشت و بیشترین اختلاف نیز در دماهای بالا (به‏ ویژه در دمای 35 درجه سانتی‌گراد) مشاهده شد. دماهای کاردینال جوانه ‏زنی نیز در ارقام مختلف جو متمایز از یکدیگر بود. بیشترین اختلاف مربوط به دمای پایه و دمای مطلوب جوانه‌زنی بود و ازلحاظ دمای سقف اختلاف معنی‏ داری بین ارقام موردبررسی مشاهده نشد. در این مطالعه، علت عدم جوانه‌زنی بذرهای جو در دمای بالا نیز بررسی شد و نتایج حاکی از این بود که عدم جوانه‌زنی در دمای بالا بخشی مربوط به القای کمون و بخشی مربوط به مرگ بذرها پس از قرارگیری در دمای بالا می‏باشد. با افزایش مدت‌زمان قرارگیری بذرها در دمای بالا قابلیت جوانه‌زنی و مرگ بذرها به ترتیب به‌صورت نمایی کاهش و افزایش یافت. از طرفی، القای کمون در بذرها از یک توزیع نرمال تبعیت کرد، به‌طوری‌که با افزایش زمان قرارگیری بذرها در دمای بالا ظرفیت القای کمون ابتدا افزایش و سپس کاهش یافت. در این مطالعه مشخص شد که دو رقم ارم و ارس در مقایسه با سایر ارقام از ظرفیت القای کمون بالاتر و دو رقم صحرا و جنوب از ظرفیت القای کمون پایین‏تری برخوردار بودند.

Keywords

• بازدارندگی دمایی
• حساسیت دمایی
• دماهای کاردینال جوانه‌زنی
• سرعت جوانه‌زنی
• کمون ناشی از دمای بالا