Muhasebeci Stereotipleri Ölçeğinin Türk Dil ve Kültürüne Uyarlanması: Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması

Abstract

Stereotip, bireyin, bir grup insanın özellikleri hakkında sahip olduğu olumlu veya olumsuz inançlar kümesi olarak tanımlanabilir. Bu araştırmayla Saemann ve Crooker (1999) tarafından Amerika Birleşik Devletleri'ndeki üniversite öğrencileri arasında muhasebe mesleğinin algılarını ölçmek için geliştirilen ölçeğin geçerlilik ve güvenilirlik çalışmaları yapılarak Türk kültürüne uyarlanması ve öğrencilerin algılarıyla muhasebeci stereotiplerinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Araştırma, ölçek uyarlama amacıyla ilgili akademisyenlerden görüş alınmıştır. Bu amaçla hazırlan uzman değerlendirme formunda, ölçekte bulunan her bir soru için, “madde hedeflenen yapıyı ölçmektedir”, “madde yapı ile ilişkili ancak yetersizdir/gereksizdir” ya da “madde hedeflenen yapıyı ölçmemektedir” şeklinde üçlü bir ölçek oluşturulmuştur. Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) yapılmış ve KMO .82 ve Barlett testi χ2 değeri ise (395, N = 441) = 706.066, p < .05, (χ²/df = 1.79, GFI = .90, NFI = 91, TLI = .96, CFI = .96 ve RMSEA = .04 olarak anlamlı düzeyde olduğu bulunmuştur. Ayrıca toplam varyansın % 61.10’unu açıklayan, orijinal ölçekteki gibi, dört faktörlü bir yapı elde edilmiştir. Orijinal ölçekten farklı olarak faktör maddeleri farklı dağılmışlardır. Ancak dilsel, kültürel ve toplumsal değişkenliklerden dolayı, kaynak ve hedef formda böyle bir farklılığın oluşması beklenen bir durumdur. Bu nedenle faktör adları dağılan maddelere göre yeniden adlandırılmıştır. Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) uyum indekslerine bakıldığında GFI = .90, NFI = 91, TLI = .96, CFI = .96 ve RMSEA = .04 olarak bulunmuştur. Sonuç olarak Muhasebeci Stereotipileri Ölçeğinin Türkiye’de uyarlanmaya çalışıldığı grupta, orijinal kültürdeki yapısına uygun şekilde çalıştığı söylenebilir.

Keywords

• accountant stereotype
• scale adaptation
• validity
• reliability
• muhasebeci stereotipi
• ölçek uyarlama
• geçerlilik
• güvenirlik