Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (Jun 2022)
Dil ve Üslûp Özelliklerinin Ayetleri Anlama Etkisi Üzerine Bir İnceleme
Abstract
Makale, dil açısından müşâkele, ta’rîz, kinâye ve icâzı, üslûp açısından da Kur’ân’ın fiil ve isim formlarını, beşeri teamülleri, sıfat İsimleri kullanması gibi konuları ve ilgili problemleri ele almaktadır. Bir müşâkele formu olan Allah’ın Mekr (Hilesi)i, hasmı (farkına varmaksızın) derece derece olumsuzluk ve helake götüren bir ceza olmaktadır. Ta'rîz içerikli bazı âyet ve ifadeler, ima yoluyla bir şeye işaret ettikleri ve gizli bir niyet taşıdıklarından yorumda sorun oluşturabilir. Kur’ân'da cinselliği çağrıştıran ve sözün açıkça söylenmemesi gereken yerlerde kinâye kullanılmış ve bu gibi yerlerde ifadelerin kinâye ile söylenmesinin ima edildiği düşünebilir. Aynı şekilde Kur’ân’ın olumsuz bir durumdan bahsettiğinde buna kapalı ifadelerle göndermede bulunduğu gibi kinâyeye bir kibarlık ve nezaket üslubu olarak müracaat ettiği de söylenebilir. Kur’ân ifadelerinde icâz yoğun bir şekilde kullanılmaktadır. Özellikle de Kur’ân’da icâzın iki türlüsü, icâz-ı kasr ve icâz-ı hazif vardır. En çok kullanılan icâz-ı hazfi anlamak için bağlama dikkat etmenin ve söz akışını takip etmenin lazım olduğunu söylemek mümkündür. Kur’ân’ın üslûbu açısından ise ele alınan konulardan biri olan fiil ve isim formunu kullanmasında belagat açısından önemli nükteler vardır. Bunlar Kur’ân anlatımına bir güzellik katmaktadır. Kur’ân beşerî teamülleri kullanmış ve bununla da gaybî hakikatleri aktarmıştır. Kur’ân'da sıfat isimlerinin kullanılması onun evrenselliği ve prototipi hedeflediği, bireylerden çok sıfatlara ve kişiliğe öncelik verdiği ifade edilebilir.
