جستارهای اقتصادی (Mar 2023)
درآمدی روش‌شناختی بر کنش اقتصادی
Abstract
بحث از کنش اقتصادی در مکاتب اقتصادی از حیاتی‌ترین مباحثی است که هر مکتب اقتصادی به‌ضرورت دیدگاهی ویژه نسبت به آن دارد. ازاین‌جهت، در یک بررسی مقایسه‌ای جایگاه این بحث را در مکتب اقتصادی سرمایه‌داری و اسلامی پی گرفته‌ایم. دراین‌راستا، هدف اصلی مقاله گزارش و تحلیل دقت‌های نظری و کیفیت نفی و اثبات گزاره‌های موردنیاز در اثبات نظریه کنش اقتصادی است. این بحث ما را با موضوع کلانی تحت عنوان پیش‌فرض‌های رویکردهای علمی مرتبط می‌کند که ابهامی روش‌شناختی در نحوه اثبات آنها در تاریخ علم وجود دارد. در این نوشتار با گزارش و سنجش نظریه پایه در مکتب اتریش و مکتب اسلامی شباهت‌ها و تفاوت‌های این دو نظریه را در سطح محتوایی و در سطح روشی نشان دادیم. در این بررسی روشن شد که این نظریه پایه در اقتصاد اسلامی هم ازنظر محتوایی و هم ازنظر روشی، ایدئال‌های معرفتی را برآورده می‌کند که در مکتب اتریش دسترسی بدان سطح معرفتی وجود ندارد. این توانایی نظری ناشی از وحدت روش‌شناختی و نگاه جهانی فراگیری است که رویکرد اجتهاد اسلامی نسبت به معرفت دارد. وحدتی روش‌شناختی که ابهام تاریخی علم درخصوص نحوه بررسی پیش‌فرض‌ها را نیز برطرف می‌کند.
Keywords
