Δεξιότητες παραγωγής γραπτού λόγου σε παιδιά με και χωρίς δυσλεξία: ομοιότητες και διαφορές

Abstract

Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά με δυσλεξία στην παραγωγή γραπτού λόγου είναι εξίσου σοβαρές και σίγουρα πιο επίμονες από αυτές που αντιμετωπίζουν στην ανάγνωση. Στην παρούσα έρευνα συγκρίνονται οι επιδόσεις 22 ελληνόφωνων παιδιών σχολικής ηλικίας (Γ΄ τάξης και Ε΄ τάξης του δημοτικού σχολείου) με δυσλεξία και ισάριθμων παιδιών τυπικής ανάπτυξης, εξισωμένων ως προς το φύλο, την ηλικία και τη μη λεκτική νοημοσύνη, σε ένα έργο παραγωγής αφηγηματικού λόγου με βάση εικόνες. Τα γραπτά τους κείμενα αξιολογήθηκαν ως προς ένα σύνολο παραμέτρων: παραγωγικότητα, πολυπλοκότητα σε επίπεδο πρότασης και κειμένου, χρήση των σημείων στίξης και πεζών-κεφαλαίων, ορθογραφική ακρίβεια και κειμενική οργάνωση (συνοχή και συνεκτικότητα). Οι δύο ομάδες διαφοροποιήθηκαν κυρίως ως προς την ορθογραφική ακρίβεια και τη συνοχή, με τα παιδιά χωρίς δυσλεξία να υπερέχουν. Ποιοτική ανάλυση των κειμένων μάς επέτρεψε να συγκρίνουμε περαιτέρω και να εμβαθύνουμε στις ορθογραφικές στρατηγικές και τις στρατηγικές κειμενικής οργάνωσης που υιοθέτησαν τα παιδιά της κάθε ομάδας. Ο τομέας της συνεκτικότητας του κειμένου φάνηκε να είναι αυτός στον οποίο τα παιδιά με και χωρίς δυσλεξία παρουσιάζουν τις μεγαλύτερες ομοιότητες. Πιο συγκεκριμένα, όλα τα παιδιά δυσκολεύονται στον έλεγχο της μακροδομής του κειμένου, δηλαδή στη σύνδεση του περιεχομένου των εικόνων ώστε να οικοδομηθεί το νόημα της συνολικής αφήγησης. Τα αποτελέσματα της μελέτης συζητούνται σε σχέση με τα περιορισμένα ακόμα ερευνητικά ευρήματα για την παραγωγή γραπτού λόγου, ιδιαίτερα μάλιστα σε παιδιά με δυσλεξία. Διατυπώνονται, τέλος, προτάσεις για μελλοντική έρευνα και πιθανές εφαρμογές στον χώρο της εκπαίδευσης.

Keywords

• Δυσλεξία
• Ορθογραφικές στρατηγικές
• Παραγωγή γραπτού λόγου
• Στρατηγικές κειμενικής οργάνωσης
• Σχολική ηλικία