حفاظت طولانی مدت ژرم پلاسم ارزن دانه‌ای (Panucum miliaceum L.) بومی شمال غرب ایران

Abstract

حفظ و نگهداری ذخایر ژنتیکی گیاهی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. با استفاده از تکنیک نگهداری بذر در دمای فراسرد، می‌توان بذر را به طور طولانی مدت و با هزینه بسیار کمتر ذخیره‌سازی کرد. در پژوهش حاضر حفاظت انجمادی بذور گیاه ارزن به روش شیشه‌ای شدن مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در قالب فاکتوریل (با دو فاکتور، فاکتور اول در دو سطح محلول شیشه‌ای کردن (PVS2 و PVS3) و فاکتور دوم زمان‌های شیشه‌ای کردن طی پنج سطح زمانی (20، 40، 60، 80 و 100 دقیقه)) و با آرایش طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام پذیرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که کلیه صفات (طول ریشه‌چه، طول ساقه‌چه و درصد جوانه‌زنی) از نظر زمان تیمار در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بودند. همچنین، نوع محلول برای صفات طول ریشه‌چه و طول ساقه‌چه و اثر متقابل زمان تیمار در نوع محلول تنها برای صفت طول ساقه‌چه در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. تیمار بذور ارزن با محلول‌های محافظت کننده به مدت 60 دقیقه، بیشترین میزان جوانه‌زنی را در مقایسه با سایر تیمارها نشان داد. نتایج نشان داد که بذور تیمار شده با محلول PVS3 دارای طول ساقه‌چه کمتر ولی طول ریشه‌چه بیشتری نسبت به محلول PVS2 بودند. به طور کلی می‌توان روش حفاظت انجمادی را یک روش مناسب به منظور حفاظت از ژرم‌پلاسم گیاه ارزن تلقی نمود. محلول PVS3 در زمان 60 دقیقه دارای بیشترین میانگین درصد جوانه‌زنی بود که بهترین ترکیب تیماری برای نگهداری طولانی مدت ارزن به شمار می‌رود.

Keywords

• ارزن
• حفاظت انجمادی
• ژرم‌پلاسم
• شیشه‌ای شدن
• محلول حفاظت‌کننده