کاربرد مدل‌های زمین آماری و فرکتالی سرعت-حجم به‌منظور تعیین سرعت‌های لایه‌ای و فشارهای سازندی در یکی از میادین جنوب غرب ایران

Abstract

در روش‌های لرزه‌ای، تخمین فشارهای سازندی با تبدیل سرعت لرزه‌ای به فشار منفذی و همسان‌سازی آن با نگار سرعت و کالیبراسیون نتایج با فشار مؤثر حاصل از آزمایش چاه به‌دست می‌آید. این مطالعه در زمینه مطالعات سرعت در یکی از میادین دشت آبادان واقع در جنوب غربی ایران است که سازندهای هدف عموماً کربناته بوده و به‌جز سازند کژدمی فاقد میان لایه‌های شیل هستند. این مقاله براساس داده‌های 23 حلقه چاه و تعبیر و تفسیر داده‌های لرزه‌ای صورت پذیرفته و مدل‌های سرعت فشاری و برشی از مدل‌های زمین آماری ترکیبی، تعیین شده و با مدل‌های فرکتالی ناشی از روش مقدار-حجم به‌خصوص مدل سرعت-حجم مورد مقایسه قرار گرفته‌اند. براساس داده‌های VSP، حداکثر سرعت لایه‌ای در محدوده m/s 2900–2760 در سمت شمال شرق مربوط به سازند گوتنیا است. جهت مطالعات فشار شکست سازند نیز مدل‌سازی مکعب سرعت برشی با استفاده از مغزه‌های چاه اکتشافی و نگار سرعت برشی انجام شده که مکعب نهایی با ضریب همبستگی 95/0 برای داده‌های نگار سرعت برشی حاصل از داده‌های تخلخل، لیتولوژی و داده‌های اصلی سرعت برشی DSI تعیین شد. مقادیر نهایی مقاومت صوتی وارون‌سازی شده در اعماق بیشتر میدان اکثراً در محدوده (m/s)*(g/cm3) 15-8 هزار است که در محدوده سازند‌های آهکی می‌تواند قرار گیرد. براساس محاسبه ماتریس لوگرشیو حاصل از مدل فرکتالی مقدار-حجم، بیشترین میزان تطبیق نهایی در بازه‌های سنگ‌آهک غالب به‌میزان 74/0 محاسبه شده است. این نشان از تطابق بالای مدل مکعب سرعت فشاری با استفاده از ترکیب شبیه‌سازی گوسی متوالی توأم با کوکریجینگ و مقاومت صوتی حاصل از وارون‌سازی و نیز مدل‌سازی فرکتالی سرعت-حجم است. همچنین براساس واریوگرام‌های مدل نهایی مکعب سرعت فشاری، میزان سقف واریوگرام و ناهمسان‌گردی در جهت عمودی به‌ترتیب 34/0 و m 96 و در جهت‌های افقی اصلی و فرعی به‌ترتیب 96/0 و m 11850 است.

Keywords

• مدل‌سازی سرعت لرزه‌ای
• مکعب سرعت فشاری
• وارون‌سازی مقاومت صوتی
• فشار سازندی
• مدل فرکتالی سرعت- حجم