طغیان علیه سرنوشت: افزایش تلاش راهبردی و احساس کنترل از خلال بازآموزی اسنادی در دانشجویان مشروطی

Abstract

مقدمه: فرایند اسناد یکی از بنیادی‌ترین پدیده‌های روان‌شناختی است که افکار و هیجانات منفی را در موقعیت‌های شکست تحصیلی تولید می‌کند و به موجب آن فرد ممکن است رفتارهای ناسازگار تحصیلی را از خود بروز دهد. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی کارآمدی مداخله بازآموزی اسنادی بر روی دانشجویان مشروطی انجام شد.روش: در یک طرح آزمایشی از نوع طرح افزودنی 110 دانشجوی مشروطی دانشکده فنی دانشگاه تهران در نیمسال اول سال تحصیلی 98-1397 به مطالعه فراخوانده شدند. پس از غربال‌گری اولیه براساس مشروطی در نیمسال قبل و نمره پایین در مقیاس احساس کنترل تحصیلی پری (2001)، تعداد 30 نفر در سه گروه شامل گروه‌های مداخله‌ای بازآموزی اسنادی مببتنی بر روش شناختی و مبتنی بر روش شناختی به علاوه فیلم و گروه کنترل جای‌گذاری شدند. مداخله بازآموزی اسنادی برای دو گروه آزمایشی در 9 جلسه 120 دقیقه‌ای به مدت پنج هفته برگزار شد؛ با این تفاوت که، القای بازآموزی اسنادی در سه جلسه برای گروه آزمایشی نخست صرفا به روش بحث گروهی و تکالیف نوشتاری و برای گروه آزمایشی دوم از طریق نمایش فیلم، بحث گروهی و تکالیف نوشتاری اجرا شد. شرکت‌کنندگان قبل و بعد از اجرا و در مرحله پیگیری دو ماه بعد به مقیاس‌های احساس کنترل تحصیلی، رضایت از زندگی کانتریل ( 1965) و عواطف مثبت و منفی مراچک و کولارز (1998) پاسخ دادند. نمرات و معدل نیمسال قبلی و نیمسال جاری دانشجویان پس از اتمام مداخله از آموزش دانشکده دریافت شد.نتایج:نتایج تحلیل واریانس آمیخته نشان داد مداخله‌ی بازآموزی اسنادی برای دانشجویان مشروطی منجر به افزایش معنی‌دار احساس کنترل، بهبود عملکرد تحصیلی و ارتقای بهزیستی ذهنی آن‌ها در مقایسه با گروه کنترل شد. همچنین، اضافه کردن فیلم به القای بازآموزی اسنادی تاحدی پیامدهای مثبت به همراه داشت؛ اگرچه، به سطح معنی‌داری آماری نرسید.بحث و نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد اصلاح اسنادهای علّی ناسازگار، احساس کنترل و تلاش راهبردی افراد شکست‌خورده را افزایش داده و این به نوبه‌ی خود به پیامدهای مثبت تحصیلی منجر می‌شود.

Keywords

• شکست تحصیلی
• دانشجویان مشروطی
• بازآموزی اسنادی
• احساس کنترل تحصیلی
• بهزیستی ذهنی