رابطه ناامیدی و خودناتوان‌سازی با گرایش به دوپینگ در ورزشکاران

Abstract

مسائل روانی جزء جدایی ‌ناپذیر در همه زمینه ­های رفتاری از جمله در ورزش است. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین ناامیدی با خود ناتوان ­سازی و گرایش به دوپینگ در ورزشکاران مرد استان فارس بود. این پژوهش از نوع توصیفی-همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه ورزشکاران مرد استان فارس در رشته‌های دومیدانی، وزنه­ برداری و بوکس بود که تعداد 384 نفر با صورت تصادفی به‌ عنوان نمونه تعیین شدند. ابزار پژوهش شامل پرسش‌نامه ­های ناامیدی بک (1979)، پرسش‌نامه گرایش به دوپینگ پتروزی (2007) و پرسش‌نامه خودناتوان ­سازی جونز و رودوالت (1982) بود. روایی صوری پرسش‌نامه ­ها توسط اساتید و روایی همگرا و واگرای پرسش‌نامه­ ها نیز بررسی و تأیید شد. همچنین پایایی پرسش‌نامه ­ها با استفاده از آزمون آلفای ­کرونباخ و پایایی ترکیبی محاسبه شد و مورد تأیید قرار گرفت. جهت تجزیه‌ وتحلیل داده‌ها از مدل‌سازی معادلات ساختاری در نرم‌افزار اسمارت پی.ال.اس نسخه سوم استفاده شد. نتایج نشان داد بین ناامیدی با خودناتوان ­سازی، ناامیدی با گرایش به دوپینگ و خودناتوان ­سازی با گرایش به دوپینگ رابطه مثبت معنادار وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد خود­ناتوان ­سازی به‌ عنوان یک میانجی در رابطه بین ناامیدی با گرایش به دوپینگ معنا‌دار است. همچنین مدل تأثیر ناامیدی بر گرایش به دوپینگ با میانجی خودناتوان ­سازی از برازش مناسبی برخوردار بود. در نهایت پیشنهاد می­ گردد، علاوه بر موارد نظارتی در کاهش دوپینگ به مسائل روانی ورزشکاران نیز در سطوح مختلف رقابتی توجه گردد.

Keywords

• دوپینگ
• خودناتوان‌سازی
• ناامیدی
• ورزشکاران حرفه‌ای