MÜZİK KAYNAKLARIMIZA DAİR TERSTEN BİR OKUMA; NEVBE TERTİBİNİN FARKLI COĞRAFYA VE KAYITLARDA GÖZLEMLENMESİ

Abstract

Tarihsel müzikoloji ya da müzik tarihi alanlarında yaptığımız araştırmalarda ilk olarak başvurduğumuz kaynaklar yazılı kaynaklardır. Edvarlar, musiki risaleleri, tarihi belgeler, vesikalar, cönkler ve mecmualar başta olmak üzere; ansiklopedi, sözlük, süreli yayın, biyografi, broşür gibi birçok yazılı metin de bu alana kaynaklık etmektedir. Bu yazılı kaynakların yanı sıra kayıt teknolojilerinin gelişmesiyle birlikte birçok sesli ya da görüntülü kaynak da elde edilmeye ve başvuru kaynağı olarak kullanılmaya başlanmıştır. Peki kaynaklarda hakkında pek az malumat bulunan fakat görüntü ya da ses kaydı bulunmayan geçmişteki bir icra geleneğine ulaşmak ve ihya etmek ne kadar mümkündür? Bu çalışmada kaynaklarda nasıl icra edildiğine dair hakkında ayrıntılı bilgi bulunmayan nevbe formunun günümüzdeki icraları ele alınacaktır. Anadolu coğrafyasında bir asırdır icrası yapılmayan, nasıl icra edildiğine dair ayrıntılı bilgi bulunmayan nevbe tertibi, aynı kültür ve medeniyet havzasında yer alan farklı coğrafyalar ve kayıtlar üzerinden incelenecektir. Aralarındaki benzerlik ve farklılıklar ortaya konacaktır. Böylece müzik tarihimize zaman açısından bakıldığında geçmişten bugüne değil bugünden geçmişe doğru, mekân açısından bakıldığında Türkiye sınırları dışından her daim bu kültürün merkezi olan İstanbul’a doğru ters yönde bir okuma yapılacaktır.

Keywords

• nevbe
• türk din musikisi
• tekke müziği
• sudan
• halep