Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Mar 2024)
Merdûd Bir Rivayetin Sanal Alemdeki Serencâmı: Hz. Peygamber’in Hz. Meryem ile Evleneceğine Dair Rivayetin Tahrîc ve Tahlîli
Abstract
Bu çalışma, 2022 yılında YouTube üzerinden paylaşılan bir videoda aktarılan; ancak 2023 yılının başlarında Twitter’daki bir haber sitesinin paylaşımıyla Türkiye’nin gündemine giren Hz. Peygamber ile Hz. Meryem evliliğine dair rivayeti konu edinmektedir. Çalışmanın amacı sanal alemde paylaşılan rivayetlerin sıhhati ve kaynağı noktasında problemler olabileceğine dikkat çekmektir. Mezkûr amacı yerine getirebilmek için öncelikle ilgili rivayetin sanal alemdeki seyri ele alınmış, ardından ise rivayetin tahrîc ve tahlîli yapılmıştır. Tahrîc esnasında sadece temel hadis kaynakları kapsama dâhil edilmiş; tahlîlde ise senet ve metin tenkîdi yöntemleri uygulanmıştır. Çalışma neticesinde ilgili rivayeti içeren videoya dair paylaşımın bir günde Türkiye’nin gündemine girdiği, dört milyondan fazla kişi tarafından izlendiği ve farklı kesimlerin tepkisine sebep olduğu tespit edilmiştir. Yapılan tahrîc sonrasında rivayetin, Taberânî’nin Mu‘cemü’l-kebîr’i ve Mu‘cemü’l-evsat’ı ile İbnü’s-Sünnî’nin Amelü’l-yevm ve’l-leyle adlı eserlerinde, Ebû Ümâme, Sa‘d b. Cünâde, Hz. Aişe, Ebû Hüreyre ve İbn Ebî Revvâd’dan gelen beş tarikinin bulunduğu görülmüştür. Senet ve metin tenkîdi sonucunda ise rivayetin tüm senetlerinin farklı nedenlerle zayıf olduğu, metin açısından da bazı problemleri barındırdığı; dolayısıyla rivayetin sahih olmadığı ortaya çıkmıştır.
Keywords
