مسؤولیت کیفری در حقوق ایران و افغانستان

Abstract

مسؤولیت کیفری در حقوق ایران و افغانستان، داراي اﻫﻤﯿﺖ به‌سزایی اﺳﺖ. ﻫﺮﮐﺲ ﺑﻪ ﺗﺒﻊ رﻓﺘﺎر ﻣﺠﺮﻣﺎﻧﻪ‌یی ﮐﻪ از روي قصد ﯾﺎ ﺗﻘﺼﯿﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﯽدﻫﺪ، ﺑﺎﯾﺪ ﻋﻮاﻗﺐ رﻓﺘﺎر ﻣﺠﺮﻣﺎنۀ ﺧﻮدش‌ را ﺑﭙﺬﯾﺮد، ‌ﺗﺎ به ‌این‌ ﻃﺮﯾﻖ، ﺣﻔﻆ ﻧﻈﻢ و اﻣﻨﯿﺖ ﻣﯿﺴﺮ ﮔﺮدد. مسؤولیت کیفری در ایران و افغانستان از آن به اهلیت تحمل کیفر برای مرتکب تعبیر شده است، و تحولاتی را نیز شاهد بوده‌است؛ از جمله این‌که تحمیل مجازات ملایم‌تر شده‌ است. بناءً بر آن شدیم در این پژوهش با کمک از منابع کتاب‌خانه‌یی و استفاده از روش تحلیلی – توصیفی‌‌، ﺑﻪ هدف ﺷﻨﺎﺧﺖ تطبیقی ﻣﻔﻬﻮم مسؤولیت کیفری، ﭘﺎﯾﻪ‌ﻫﺎ، ﺷﺮاﯾﻂ اﯾﺠﺎﺑﯽ و ﺳﻠﺒﯽ ﻣﺴؤوﻟﯿﺖ جزایی و دگرگونی آن در ﺣﻘﻮق این دو کشور را به بررسی بگیریم. در حقوق افغانستان مسؤولیت جزایی و تطبیق جزا به شخصی متوجه می‌گردد، که با ارادۀ آزاد و در حالت صحت عقل و ادراک، عمل جرمی را مرتکب شود. نکات اشتراک دو کشور در این امر معمولاً عقل و اختیار بوده‌است. نکات افتراق در ایران سن مسؤولیت کیفری بلوغ از دیدگاه اسلام، و در قوانین وضعی افغانستان سن 18 سال معیار قرارداده شده است، که برای مسؤولیت کیفری کامل مورد توجه ‌است. در نظام حقوقی هر دو کشور مسؤولیت کیفری تحولاتی را شاهد بوده ‌است. هدف باز‌پروری با هدف اجتماعی‌کردن بزه‌کاران به اعمال سیاست ملایم و بخشش منتهی شد‌ و با تسلط مجدد طالبان در افغانستان، قوانین موضوعه بخش جزایی لغو اعلام شده است.

Keywords

• افغانستان
• ایران
• تحول
• حقوق کیفری
• مسؤولیت