تولید گیاهان زراعی (Feb 2018)
بررسی اثر محلولپاشی پتاسیم، روی و بور بر دمای سایه انداز گیاهی، صفات فیزیولوژیک و عملکرد دو رقم گندم نان (Triticum aestivum L.) تحت تاریخهای کاشت مناسب و تأخیری
Abstract
بهمنظور بررسی اثر محلولپاشی پتاسیم، روی و بور بر دمای سایه انداز گیاهی، صفات فیزیولوژیک و عملکرد دو رقم گندم نان تحت تاریخهای کاشت مناسب و تأخیری، آزمایشی بهصورت کرتهای دو بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با 20 تیمار و سه تکرار در سال زراعی 95-1394 در شهرستان رامهرمز اجرا گردید. عاملهای آزمایشی شامل تاریخ کاشت در دو سطح مناسب (30 آبان) و تأخیری (15 دی) بهعنوان عامل اصلی، محلولپاشی عناصر غذایی در پنج سطح با آب (شاهد)، پتاسیم، روی، بور و پتاسیم + روی + بور (هر کدام سه لیتر در هکتار) بهعنوان عامل فرعی و دو رقم گندم نان پیشتاز و چمران 2 بهعنوان عامل فرعی فرعی بودند. محلولها برای محلولپاشی از طریق پتاسیم 21 درصد، کلات - روی 5/7 درصد و بور 5 درصد آماده گردید. صفات مورد اندازهگیری شامل محتوای کلروفیل برگ، محتوای نسبی آب برگ پرچم، پایداری غشای سلول، حداکثر عملکرد کوانتومی فتوسیستم II (Fv/Fm) و میزان پرولین برگ بودند. با تأخیر در کاشت بهدلیل تنش گرمای انتهایی کلیه صفات فوق غیر از میزان پرولین برگ بهطور معنیداری کاهش یافت. با این حال، تأخیر در کاشت موجب افزایش دمای سایه انداز گیاهی گردید. محلولپاشی پتاسیم، روی و بور بهصورت مجزا و ترکیبی اثرات زیانبار ناشی از تأخیر در کاشت بر صفات محتوای کلروفیل برگ، محتوای نسبی آب برگ پرچم، شاخص پایداری غشای سلول، حداکثر عملکرد کوانتومی فتوسیستم II (Fv/Fm)، میزان پرولین برگ و عملکرد دانه را در هر دو رقم گندم کاهش داد. همچنین، محلولپاشی این عناصر غذایی موجب کاهش دمای سایه انداز گیاهی ارقام گندم تحت هر دو تاریخ کاشت مناسب و تأخیری گردید. با وجود عدم اختلاف معنیدار در ارقام گندم پیشتاز و چمران 2 در دمای سایه انداز گیاهی، شاخص پایداری غشای سلول، حداکثر عملکرد کوانتومی فتوسیستم II (Fv/Fm)، میزان پرولین برگ و عملکرد دانه، این ارقام بهترتیب به کاربرد مجزای روی و کاربرد تلفیقی پتاسیم + روی + بور در هر دو تاریخ کاشت مناسب و تأخیری واکنش مناسبتری نشان دادند. رقم چمران 2 تحت شرایط محلولپاشی آب (شاهد) عملکرد بیشتری را نسبت به رقم پیشتاز در هر دو تاریخ کاشت نشان داد. صفات فیزیولوژیک اندازه گیری شده ارقام گندم پیشتاز و چمران 2 در نتیجه کاربرد پتاسیم، روی و بور در هر دو تاریخ کاشت بهبود نشان دادند. بهطور کلی میتوان از محلولپاشی پتاسیم، روی و بور و کاربرد تلفیقی آنها بهعنوان راهکار مدیریتی مناسب برای کاهش دمای سایه انداز گیاهی، بهبود صفات فیزیولوژیک و کاهش اثرات سوء تاریخ کاشت تأخیری بر عملکرد گندم نان در شهرستان رامهرمز استفاده کرد.
Keywords
