تولید گیاهان زراعی (Aug 2013)
افزایش مقاومت گلرنگ به قارچ Pythium ultimum با روش انتخاب تحت شرایط مزرعه‌ای
Abstract
خسارت‌های ناشی از عوامل بیماری‌زا یکی از نگرانی‌های اصلی در کشت و تولید گلرنگ به‌شمار می‌رود. در بین روش‌های مختلف کنترل و کاهش خسارت ناشی از این عوامل استفاده از ارقام مقاوم مطمئن‌ترین روش محسوب می‌گردد. این مطالعه به‌منظور کارایی روش اصلاحی انتخاب در افزایش مقاومت ژنوتیپ‌های گلرنگ به بیمارگر Pythium ultimum در شرایط مزرعه طی سال‌های 1388 و 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی گرگان انجام شد. این پژوهش شامل دو بخش ارزیابی ژنوتیپ‌ها و انتخاب نتاج مقاوم‌تر در سال اول و ارزیابی نتاج انتخاب شده در سال دوم بود. بذور مورد استفاده یک‌بار دیگر در سال قبل از این آزمایش مورد انتخاب قرار گرفته بودند. آزمایش سال اول به‌صورت طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 6 ژنوتیپ شامل بذور انتخاب شده (بذور بوته‌های مقاوم در خاک آلوده به بیمارگر) و انتخاب نشده (بذور به‌دست آمده از بوته‌های کشت شده در خاک استریل) در 8 تکرار بود. آزمایش دوم در 3 محیط انجام شد. این محیط‌ها به‌ترتیب کشت بذور در خاک آلوده در دو مرحله اسفند 1388 (محیط 1)، اردیبهشت 1389 (محیط 2) و خاک استریل (محیط 3) بودند. به‌منظور آلوده‌سازی خاک از سوسپانسیون بیمارگر با غلظت 105 زئوسپور در میلی‌لیتر استفاده گردید. نتایج به‌دست آمده نشان داد که بوته‌میری ناشی از P. ultimum باعث کاهش سرعت سبزشدن بذور همه ژنوتیپ‌ها گردید. دو نسل انتخاب موجب شد تا درصد سبزشدن ژنوتیپ زرقان از 2/29 به 7/40، سیریان از 0/37 به 0/46 و 34074 از 7/41 به 2/64 افزایش یابد. در مورد سایر ژنوتیپ‌ها انتخاب تأثیری بر بهبود مقاومت به این بیمارگر نداشت. با توجه به تأثیر دو نسل انتخاب بر افزایش درصد و سرعت سبزشدن بذور در خاک آلوده به P. ultimum، انتخاب می‌تواند روش مؤثری در بهبود مقاومت به این بیماری در برخی از ژنوتیپ‌های گلرنگ باشد.
