İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi (Dec 2017)
Bir Roman Uyarlaması Olarak Tersine Dünya Filmindeki Toplumsal Cinsiyet Güldürüsü Üzerine Bir İnceleme
Abstract
Bu çalışmada Orhan Kemal’in Tersine Dünya (2014) romanından uyarlanan Tersine Dünya (Ersin Pertan, 1993) filmi, toplumsal cinsiyet alanındaki sorunların güldürü ile dile getirilmesi bağlamında analiz edilmektedir. Michail Bahtin gibi karnaval pratikleri ile güldürünün eleştirel politik gücüne ve Slavoj Zizek gibi çağdaş toplumlarda gülmenin eleştirel gücüne rağmen totaliter olabileceğine odaklanan kuramcıların görüşlerinden yararlanılan bu çalışmada, toplumsal cinsiyetle ilgili ataerkil sınırlar, bu sınırları yıkan bir güldürü dili ile ortaya konduğunda neler olur sorusu Tersine Dünya filmi çerçevesinde sorgulanmaktadır. Çalışmanın amacı toplumsal cinsiyet üzerine mizahi bir romandan uyarlanan filmin anlatısal ve tematik tercihleriyle bu alandaki eşitsizlikler üzerine ne tür bir söylem ortaya koyduğunu metin analizi tekniği ile araştırmaktır. Çalışmanın sonucu, filmin toplumsal cinsiyet ve cinsellikle ilişkili olarak gündelik yaşamda kadınların iç içe olduğu önyargılar, tacizler ve aşağılamalar üzerine eleştirel bir vurgu barındırmasına rağmen, izleyiciye bunlarla uzlaşma yolunu önerdiğidir.
