پژوهش در نشخوارکنندگان (Aug 2022)
اثر افزودن گیاه بارهنگ کبیر(Plantago major L.) بر قابلیت هضم مواد مغذی، فراسنجه‌های تخمیر شکمبه‌ای و عملکرد بره‌های پرواری نژاد مهربان
Abstract
سابقه و هدف: اسـتفاده از آنتـی‌بیوتیـک‌هـا و دیگر محرک‌های رشد به دلیل احتمال ظهور مقاومت آنتی‌بیوتیکی در باکتری‌های بیماری‌زا و تأثیری که می‌تواند بر سلامت جامعه انسانی داشته باشند، اتحادیۀ اروپا استفاده از آنها را در مزارع پرورشی محدود کرد. و شناسایی ترکیبات جایگزین برای آنها را در این صنعت تعیین نمـودند. استفاده از افزودنی‌هایی نظیر گیاهان دارویی به عنوان عوامل ضد میکروبی می‌توانند جایگزین مناسبی در استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها باشند. گیاهان دارویی به دلیل خاصیت ضد میکروبی باعث بهبود فرآیند هضم، تخمیر و تولید حیوان می‌شوند. آزمایش حاضر با هدف افزودن گیاه بارهنگ کبیر در جیره بره‌های پرواری بر قابلیت هضم مواد مغذی، فراسنجه-های تخمیر شکمبه‌ای و عملکردی انجام شد.مواد و روش‌ها: این پژوهش در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تیمار و 7 تکرار با استفاده از 21 رأس بره نر نژاد مهربان حدوداً 4 ماهه با میانگین وزنی 44/4±11/29 کیلوگرم، انجام گردید. جیره آزمایشی بر اساس جدول احتیاجات غذایی تنظیم شد. تیمارهای آزمایشی شامل جیره شاهد و جیره‌های 3 و 6 درصد در ماده خشک بودند. بره‌ها به طور تصادفی به سه گروه تقسیم و پس از یک دوره عادت‌پذیری 14 روزه، به مدت 90 روز در جایگاه انفرادی پروار شدند. جهت بررسی عملکرد رشد و پروار، وزن‌کشی بره‌ها قبل از شروع آزمایش و سپس هر 15 روز یکبار قبل از تغذیه صبح با اعمال 12 ساعت گرسنگی انجام شد. برای اندازه‌گیری قابلیت هضم ظاهری جیره‌ها، ماده خشک مصرفی، باقیمانده خوراک و کل مدفوع دفعی گوسفندان به صورت روزانه در طی 7 روز از اواخر دوره آزمایش ثبت گردید. جهت بررسی غلظت اسیدهای چرب فرار و نیتروژن آمونیاکی شکمبه در پایان دوره پروار با استفاده از سوند مری از شکمبه هر دام، 50 میلی‌لیتر مایع شکمبه جمع‌آوری شد و سپس pH نمونه‌ها توسط دستگاه pH متر اندازه‌گیری شد. غلظت نیتروژن آمونیاکی مایع شکمبه به روش تیتراسیون با اسید سولفوریک 1/0 نرمال و اسیدهای چرب فرار شکمبه با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگرافی اندازه‌گیری گردید. برای شمارش پروتوزوآی شکمبه طبق روش دهوریتی انجام شد.یافته‌ها: نتایج این تحقیق نشان داد، استفاده از گیاه بارهنگ کبیر باعث افزایش فاکتورهای عملکرد رشد نظیر خوراک مصرفی روزانه، افزایش وزن روزانه، وزن نهایی کل دوره و ضریب تبدیل خوراک گردید. اگر چه استفاده از گیاه بارهنگ کبیر اثر معنی‌داری بر روی قابلیت هضم ظاهری ماده خشک، ماده آلی، پروتئین خام و NDF نداشت ولی از لحاظ عددی افزایش یافته بود. از طرف دیگر افزودن گیاه بارهنگ کبیر در جیره بر مجموع و الگوی اسیدهای چرب فرار در مایع شکمبه، غلظت نیتروژن آمونیاکی و تراکم پروتوزوآ تأثیر معنی‌داری داشت، اما بر روی pH مایع شکمبه روند کاهشی غیر معنی‌داری نشان داد.نتیجه‌گیری: به طور کلی اثر افزودن گیاه بارهنگ کبیر بر قابلیت هضم مواد مغذی، فراسنجه‌های تخمیر شکمبه‌ای و عملکرد بره‌های پرواری نشان داد که استفاده از گیاه بارهنگ کبیر به خصوص در سطح 6 درصد در جیره بره‌های پرواری می‌تواند باعث بهبود عملکرد و فراسنجه-های تخمیری شود.
Keywords
