نقش سیستم‌های مغزی - رفتاری، طرح‌واره‌‌های هیجانی و نارساکنش‌وری اجرایی در پیش‌بینی باورهای وسواسی دانشجویان

Abstract

مقدمه: در سال‌های اخیر رویکردهای شناختی رفتاری به منظور شناسایی بهتر عوامل مؤثر در ایجاد و تداوم انواع اختلالات روانشناختی از جمله اختلال وسواس، بر نقش برخی باورهای خاص در افراد تاکید می‌کنند. توجه به این باورها و عوامل مرتبط با آنها از اهمیت بالایی برخوردار است. بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی نقش سیستم‌های مغزی - رفتاری، طرح‌واره‌‌های هیجانی و نارساکنش‌وری اجرایی در پیش‌بینی باورهای وسواسی دانشجویان بود. روش: با استفاده از روش همبستگی، 152 دانشجوی مقطع کارشناسی دانشگاه خوارزمی واحد کرج (81 دانشجوی دختر و 71 دانشجوی پسر) از دامنه سنی 18 تا 22 سال از طریق روش نمونه‌گیری غیرتصادفی در دسترس انتخاب شدند و پرسشنامه‌های سیستم‌های مغزی - رفتاری (کارور و وایت، 1994)، طرح‌واره‌‌های هیجانی (لیهی، 2002)، توانایی‌های شناختی (نجاتی، 1392) و باورهای وسواسی (کارگروه شناخت در وسواس، 2001) را تکمیل نمودند. برای تحلیل نتایج پژوهش حاضر از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه به روش گام به گام استفاده شد. نتایج: نتایج نشان داد بین سیستم‌های مغزی - رفتاری و باورهای وسواسی دانشجویان رابطه مثبت و معنادار وجود داشت. همچنین نتایج نشان داد بین اغلب مؤلفه‌های طرح‌واره‌‌های هیجانی و کنش‌وری اجرایی با باورهای وسواسی رابطه معنی‌دار وجود داشت. در ادامه نتایج رگرسیون نشان داد متغیرهای پیش‌بین پژوهش حاضر توانستند 42.8 درصد از تغییرات ایجاد شده در متغیر باورهای وسواسی را تبیین کنند که در این میان، مؤلفه کنترل مهاری و توجه انتخابی، سیستم‌های مغزی - رفتاری و طرح‌واره‌ هیجانی تلاش برای منطقی بودن، به ترتیب بالاترین اهمیت را در پیش‌بینی متغیر باورهای وسواسی دارا بودند. بحث و نتیجه‌گیری: طبق نتایج پژوهش حاضر می‌توان گفت وجود طرح‌واره‌‌های هیجانی ناسازگار و همچنین کاهش کارایی کارکردهای اجرایی در افرادی که سطوح بالایی از فعالیت سیستم‌های مغزی - رفتاری را دارند، می‌تواند پیش‌بینی‌کننده گرایش آنها به سمت باورهای وسواسی باشد.

Keywords

• سیستم‌های مغزی - رفتاری
• طرح‌واره‌‌های هیجانی
• کنش‌وری اجرایی
• باورهای وسواسی
• دانشجویان