تحلیل جایگاه دانش بومی در توسعه فضاهای پیراشهری با تأکید بر زیست پذیری اقتصادی ـ اجتماعی مورد: روستاهای منطقه ۱۹ تهران

Abstract

امروزه یکی از مسائلی که توجه برنامه‌ریزان را به خود جلب کرده، بررسی نقش دانش بومی در توسعۀ و زیست‌پذیری نواحی می‌باشد. دانش بومی، بخشی از سرمایه ملی هر قوم است که باورها، ارزش‌ها، روش‌‌ها و آگاهی‌های محلی و دانش اکولوژیک آنها از محـیط زندگیشان را در بر می‌گیرد. دانش بومی، حاصل قرن‌ها آزمون و خطا در محیط طبیعی، اقتصادی و اجتماعی است. در این راستا هدف پژوهش حاضر تحلیل جایگاه دانش بومی در توسعه فضاهای پیراشهری با تاکید بر زیست‌پذیری اقتصادی و اجتماعی (مورد مطالعه: روستاهای منطقه ۱۹ تهران)، می‌باشد. تحقیق حاضر از نظر روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و از نظر ماهیت، کمی و به لحاظ هدف کاربردی – توسعه‌ای است. ابزار گردآوری اطلاعات برای بررسی جایگاه مناطق روستایی منطقه 19 از نظر کاربست دانش بومی در راستایی زیست‌پذیری در قالب معیارهای اقتصادی، اجتماعی، 24 زیرمعیار است. در بخش توصیفی و استنباطی (نتایج مرتبط به تجزیه‌ و تحلیل داده‌ها) از تکنیک‌های تحلیل رابطه خاکستری (GRA) و نرم‌افزار SPSS استفاده می‌گردد. نتایج آزمون اسپیرمن نشان داد بین دانش بومی در روستاهای منطقه 19 تهران و زیست‌پذیری اقتصادی و اجتماعی با مقدار ضریب همبستگی اسپیرمن 751/0، ارتباط معنادار و مثبتی وجود دارد. همچنین نتایج آزمون T نشان داد مؤلفه اقتصادی بیشترین اثرپذیری را از دانش بومی در راستای زیست‌پذیری مناطق روستایی منطقه 19 داشته است. نتایج تحلیل رابطه خاکستری (GRA) نشان داد، روستای مرتضی‌گرد با کسب میزان امتیاز خاکستری (0.633)، در جایگاه اول از نظر کاربرد دانش بومی در راستای ارتقای زیست‌پذیری در بین روستاهای مورد مطالعه قرار می‌گیرد.

Keywords

• دانش بومی
• زیست پذیری
• روستا
• فضاهای پیراشهری
• تهران