Hayali Bey Divanı’nda Poetik Söylem Bağlamında Tefahür

Abstract

Klasik şiiri Fars edebiyatı seviyesine getirme hususunda emeği inkâr edilemeyen Hayâlî Bey, Kalenderî grubuyla adım attığı İstanbul’da şâirlik dehasıyla kendini ispatlamış, devlet ricalinin hamiliğini kesp ederek klasik şiirin zirve şahsiyetlerinden birisi olmuştur. Sanatçı kişiliği, çağdaşları tarafından takdir edilerek “sultânü’ş-şuârâ-yı Rûm” unvanıyla onurlandırılmıştır. Ancak şâir, Osmanlı patronaj geleneğinin bir gereği olarak söz söylemedeki ustalığını, şâirlik dehasını kasidelerin fahriye ve gazellerim makta bölümünde ortaya koyarak tefahürde bulunmuştur. Aslında bu bölümler, şâirin kendisini övmesi için uygun bir fırsatın yaratıldığı bölümlerdir. Bu bölümde şâir, şâirlik kudretinden, erdemlerinden, ne kadar usta bir şâir olduğundan abartılı bir şekilde bahsederek kendisiyle diğer şâirler arasında bir mukayeseye girerek üstünlük iddiasında bulunur. Bu çalışmamızda tefahür kavramı ele alınarak Hayâlî Bey’in Divân’ının tamamı incelenmiş, şâirin şâirliği hususunda tefahürde bulunduğu kısımlar üzerinde incelemeler yapılmıştır.

Keywords

• hayâlî bey
• divân
• tefahür