تحقیقات علوم قرآن و حدیث (Mar 2013)
جایگاه احادیث نبوی در فتوحات مکیه ابنعربی و نقد تعامل علم الحدیثی او با روایات
Abstract
بررسی مهمترین تألیف در حوزه عرفان نظری، یعنی فتوحات مکیه ابنعربی، گویای آن است که مؤلف این کتاب، رویکردهایی مختلف به احادیث پیامبر(ص) داشته است؛ چنان که در بیان موضوعهای فقهی، به احادیث کاملاً توجه کرده و کنکاشهایی فقهالحدیثی، اعم از بررسیهای سندی و متنی انجام داده است؛ اما درباره روایتهای اعتقادی، هرگز چنین دقتهایی صورت نگرفته و مؤلف به انواع احادیث جعلی، ضعیف یا تقطیع و تأویل شده استناد کرده است؛ بدان سبب که از دیدگاه ابنعربی، مکاشفههای عرفانی اصالت دارد؛ تا بدانجا که ملاک تشخیص صحت و سقم احادیث نیز همین یافتههای عارفان است؛ حال آنکه اموزههای پیامبر اکرم(ص) درباره راه هدایت از طرفی، مصون نبودن کشف و شهود عرفانی غیرمعصومان از خطا و انحراف از طرف دیگر و نیز شواهد دال بر کارآمد نبودن شیوه عارفان، دیدگاه و عملکرد ابنعربی را درباره احادیث به چالش کشیده است.