پژوهش‌های بین‌رشته‌ای ادبی (Apr 2021)
بررسی نقش قاعدۀ«کم کوشی زبانی» در شکل‌گیری زبان محاوره‌ی مجموعهٔ یکی بود و یکی نبود
Abstract
یکی از برجسته ترین رویدادهای زبانی در عصر مدرن و همزمان با تغییر و تحولات بنیادین در نحوه تفکر و شیوه زیست آدمیان حرکت زبان به سمت کم‌کوشی و میل به اختصار و ایجاز است. در تعاریف زبانشناختی، به قوانین و قواعد ناظر بر تحولات آوایی و صرفی زبان که به راحت‌تر شدن بیان و ساده‌تر شدن شکل و ساختار جملات و عبارات در فرآیندهای ارتباطی منتج می‌شود، «قانون صرف کمترین انرژی در گفتار و نوشتار» اطلاق می شود. یکی از مهمترین تأثیرات این قاعده بر صورتهای زبانی، خروج از معیارهای رسمی و کلیشه‌های تثبیت شده سنتی و حرکت تدریجی به سمت ساحتهای محاوره و غیر رسمی است. در این مقاله نشان داده‌ایم که یکی از عوامل تأثیر گذار در شکل گیری زبان محاوره محمدعلی جمالزاده تبعیت ذهن و زبان ایشان از قاعده کم‌کوشی زبانی است. بر این اساس پاره‌ای از فرآیندهای کم کوشانه زبانی را درسطح ارکان مختلف جمله، در نخستین مجموعه داستانی جمالزاده-«یکی بود و یکی نبود»- مورد بررسی قرار داده‌ایم و برآیند مقاله نیز فرضیه مزبور را تأیید کرده است.
Keywords
